Literatura piękna

"Autor nie wybiera żadnej z gotowych recept poetyckich, szukając własnej drogi transponowania zarówno intymności, jak i polityczności na język mowy wiązanej. Dyskrecja nie wadzi tu rozbudowanemu komentarzowi, a rozbudowany komentarz dyskrecji. Tytuł jest tomem, w którym powiedziano dokładnie tyle, ile powinno się powiedzieć". - Arkadiusz Bagłajewski

"Wydaje się, że Tytuł to rzecz o poszukiwaniu miejsca, pozycji, z której można mówić «inaczej», glosować świat bez zbytniej nachalności czy prób epatowania efektami zapożyczonymi z modnych poetyk współczesności. To dopracowana, w każdym calu poetycka formuła przestrzeni, od której wszystko się zaczyna, tak jak od tytułu. Jego nadanie jest jednak aktem pewnego ograniczenia. Toteż czytelnik Tytułu ma możliwość wyboru: może to uczynić i może pozostać sam na sam z nienazwanym początkiem". - Paweł Panas

„Książka jest świadectwem kolejnych okropności wydobytych z historycznych mroków epoki stalinizmu. A przecież, wydawałoby się, że tamte czasy i zbrodnie zostały już gruntownie zbadane i opisane, podobnie jak hitlerowskie, że na ich temat niczego nowego już się nie odkryje. Jak się okazuje, nic bardziej błędnego” – Piotr Kitrasiewicz

"Czas (sadzawki nieuchronnie przesuwają się ku czerwieni). Różnorodne formy energii/materii. Cortázar czy może nasza ulubienica, Koko? Święci? To przecież bez znaczenia... Zmiany rytmu oddychania. Noclegów wśród sosnowych lub egzotycznych dekoracji. Trochę jakby wciągał nas Strauss (Dietrich Fischer-Dieskau i Gerald Moore) na zmianę z Dvořákiem (Rafaelem Kubelíkiem), ale i tak mielibyśmy silne wrażenie, że chodzi o Griega (Waltera Giesekinga). Są warianty i nie ma nigdy wariantów. Jest zawsze noc, przymglony piknik, twarde lądowanie...". - Grzegorz Wróblewski

Bratek, Karolina i Emilka przypadkiem się spotykają i razem ruszają w podróż. Łączy ich coś, czego nie umieją nazwać, ale ilekroć włączają samochodowe radio, słyszą A love supreme. W słabnącym świetle sierpniowego słońca przemierzają świat, który czeka katastrofa. Na razie się jej nie domyślają, więc jadą przed siebie, nie wybierając celu podróży. Czasem podwożą autostopowiczów, zatrzymują się w motelach przy bocznych drogach, kąpią się w leśnych jeziorach. Potem muszą też uciekać, bo mają coś, czego chcą bardzo źli ludzie. Przemierzają ostatnie lato przed końcem wszystkiego, jeszcze cali w cieple. Doświadczają tego, co najważniejsze. Proza pisana jazzową frazą, rwaną i rytmiczną. Niektóre zdania powracają jak akordy głównego tematu i prowadzą do koniecznej kody.

Filip Matwiejczuk nie tylko za nic ma szkoły promowane przez krytykę literacką, ale wręcz programowo się im wymyka. (...) Debiutancki Różaglon to bez wątpienia jeden z najmocniejszych głosów w młodej poezji polskiej.

Angażowanie literatury w dyskurs społeczny znowu wraca do łask. Niemniej mało który autor wypowiadający się de publicis potrafi tak głęboko jak Marek Czuku umieścić swoje refleksje w kontekście historycznym, udowadniając, że teraźniejszość jest skutkiem tego, co działo się w ósmej dekadzie minionego stulecia, bo z jej dylematami związane są pierwsze zamieszczone w tym zbiorze wiersze, skoncentrowane wokoło tematyki starcia jednostki z machiną dziejów, które w określonym momencie zyskało oblicze realsocjalistycznej opresji, dręczącej nijakości, społecznej anomii.

Trudno jednak te utwory uważać tylko za dokument pewnej epoki. Z dzisiejszej perspektywy czasy te zapisane przez poetę jawią się jako preludium do tego, co przyniosły dziesięciolecia tzw. odzyskanej wolności, która okazała się wolnością nie tragiczną, jak u Wierzyńskiego, ale wolnością tragikomiczną, „czasem buraka”, czasem ponowoczesnych mitologii, pomieszania umysłów i bełkotliwych języków, a spełniona baśń liberalnej demokracji nie zdołała pogodzić wolności z odpowiedzialnością.

Co wobec tego może zrobić poeta czy pisarz? Szukać właściwych słów, by raz analitycznie, a raz satyrycznie zdiagnozować postransformacyjną międzyepokę, która rozpoczęta przed trzydziestu z górą laty dotąd nie może się skończyć. Co może robić każdy z czytelników tej książki? Trzymać się sformułowanej przez Marka Czuku zasady: „Gdy nie wiadomo, o co chodzi, to chodzi o to, żeby nie wejść w błoto”.

Piotr Wiktor Lorkowski

Czułość. Uważność. Łagodność. Trzy słowa pomagające zbliżyć się do miejsca, z którego Bogumiła Jęcek spogląda na świat. Jest w tej książce wszystko, co zbliża literaturę do życia, co konfrontuje słowo z prawdą indywidualnej egzystencji i nadaje poezji rangę świadectwa. Liryczność wytrwale walczy tu o prymat z epickością, a kolejne wiersze jawią się jako okruchy, ułamki, fragmenty wielkiego, nieukończonego — bo nie sposób go ukończyć — poematu opisowego, którego przedmiotem jest ludzkie życie. Sceneria? Na przemian: przestrzeń przyrody, jej rytm wegetacyjny, obumieranie i odradzanie się form oraz przestrzeń historii, z wpisanymi w nią dramatycznymi losami jednostek. Europa Środkowa i zarazem kraina Wszędzie, w której to, co indywidualne i niepowtarzalne, staje się znakiem tego, co wspólne, gdzie niepojęte przemienia się w zrozumiałe, a boleść owocuje akceptacją i zgodą.

(Przemysław Dakowicz, fragment recenzji)

Debiutancki tomik Macieja Filipka - autora wyróżnionego później w I Ogólnopolskim Konkursie na Książkę Literacką "Nowy Dokument Tekstowy".

Jest w „Punku Ogito" Kazimierza Kyrcza jakaś głęboko wkorzeniona w całość tego projektu potrzeba uczciwego „zbójectwa” – nie tyle nawet burzenia, co podmywania systemów. Punktem wyjścia staje się tutaj najsłynniejsza persona liryczna wierszy Zbigniewa Herberta, zdecydowanie najbardziej sugestywna i najsilniej określona w przestrzeni całego poetyckiego polskiego wieku XX. Kyrcz jednak nie dąży do jej strawestowania, raczej – do osłabiającej kontynuacji, być może nawet indyferentyzacji jej silnego, zintelektualizowanego charakteru. Mówiąc o niej, mówi o sobie, wskazując peryferyjną – nie mniej istotną niż ta cogitańska – odnogę przemian, która stała się jego udziałem. „Punk Ogito" oraz Pan Cogito to współczesny układ zapożyczeń: związek luźniejszy, swobodniejszy, dający pole wyobraźni. Jest takim z określonych powodów: persona liryczna Kyrcza musi bezwzględnie żyć swoim „małym życiem”, nigdy nie przestając nazbyt długo w cieniu ciała potężnego „gospodarza”.

Karol Samsel

Bernard Łach – oligofrenopedagog, katecheta, trener UEFA A, przyjaciel osób niepełnosprawnych.

Od 2008 roku z przerwami publikuje na portalach poezja-polska.pl oraz publixo.com. Członek Grupy Literackiej Sylaba, Koła Młodych przy Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich Oddział Kraków. Prywatnie żonaty z Moniką. Ma dwie córki: Zuzannę i Kornelię. Od blisko 30 lat w Ruchu Wiara i Światło Ziarenka.

Od 20 lat pracuje jako katecheta i pedagog w Zasadniczej Szkole Specjalnej w Nowej Hucie. W szkole dla młodzieży prowadzi grupę wsparcia „Przystanek Przyjaźń” oraz szkolną drużynę piłki nożnej. Jest członkiem zarządu, spikerem i trenerem drużyny oldbojów K.S. Grębałowianka.

We  wstępie do  antologii poranek/mane, otwierającej cykl, wyraziłem następujące oczekiwanie: „chciałbym, żeby wszystkie one [antologie] utworzyły literacki model DNIA i jego łagodnego obrotu od wschodu do zachodu słońca”. Niniejszy tom wydłuża dzień aż do później nocy. Zapytajmy zatem: co się czyta po zachodzie słońca? Odpowiedź jest oczywista: pamiętniki, dzienniki (i nie-co-dzienniki), diariusze, wspomnienia, zapiski, notatki, słowem te gatunki literatury stosowanej, które pokazują, jak też nasi współbracia żyją i  myślą, czym  się fascynują i  co  ich pochłania, jak postrzegają świat i bliźnich, jakie są ich osobiste zanurzenia i wynurzenia. Im jest później, bo przecież noc już zapadła, tym bardziej pragniemy  się upewnić, że  nie  jesteśmy jedynymi, którzy usiłują życie dobrze przeżyć. To  nie  jest łatwe. Wieszcz Adam w  Zdaniach i  uwagach, dowodził, że: „Trudniej dzień dobrze przeżyć niż napisać księgę”. Cóż, umocnieni refleksjami i  świadectwami zapisanymi w  dziennikach i  pamiętnikach, nie  jesteśmy bez szans. Przykłady uczą, zwłaszcza wtedy, kiedy pociągają. Publikujący na łamach „Toposu” diaryści, memuaryści, pamiętnikarze i wspominkarze są mistrzami w swoim fachu, toteż antologia przynosi teksty zróżnicowane stylistycznie i treściowo, jednak przede wszystkim są to utwory ważne, istotne, prawdziwe […].

– Od redaktora (fragment)

„Pomieszane języki", to wypowiedź bezkompromisowa i pozbawiona złudzeń. Dobrze już było. A stan, do którego doprowadziliśmy/doprowadzono nas (niepotrzebne skreślić), staje przed czytelnikiem w całej, by tak rzec jaskrawości. Książka Jana Polkowskiego nie da się już ominąć w rozważaniach o naszym teraz i naszym jutro; ona wymyka się tradycyjnym określeniom i porównaniom: tomik refleksyjny-narracyjny, biograficzny-historiozoficzny, nowatorski-tradycyjny, artystowski-publicystyczny, introwertyczny-komunikatywny, liryczny-epicki (…). „Pomieszane języki" są traktatem, eposem, diagnozą i manifestem w jednym. Stanowią krzyk człowieka sprawiedliwego (…)

– Marek Rapnicki

"Wielka Rejestrująca Podmiotowość (znana jako «Waldemar Jocher») nieustannie nasłuchuje szumów, trzasków i wyładowań słanych przez Wszechświat - i nieustannie wierzy w to, że uda się w Końcu odcyfrować Sens. (...) Teraz - może dlatego, że częstotliwość Podmiotowości zestroiła się z echem wielkiej Pieśni Salomona - otrzymujemy Całość, a przynajmniej próbę Całości". - Przemysław Rojek

Pies gończy czytelnika nie tylko goni, tropi, oszczekuje, ale nade wszystko wyprowadza ze strefy komfortu. Nad tymi wierszami nie przechodzi się ze spokojem. One mają w sobie szczęk, szelest, wizg, poszept, podźwięk, pogwar. Hrynacz, stojąc na krawędzi (nie tylko słowa), opowiada pozór życia, tę „wielorazową marę”. (...)

Beata Patrycja Klary

Michał Murowaniecki - opublikował dotychczas cztery książki z wierszami: Punctum (2008), Spięcie (2010), Owoce noża (2012), Stratosfera (2018). W 2008 roku został laureatem Dżonki - Nagrody Literackiej im. Stanisławy Zawiszanki. Mieszka z rodziną w Wiśniowej Górze.