Literatura piękna

Debiutancka powieść Bartosza Popadiaka zabiera czytelnika do postapokaliptycznego świata, w którym ten, kto panuje nad językiem, dosłownie panuje nad rzeczywistością.

"Dramaturgia Jarosława Jakubowskiego reprezentuje (...) oczekiwany powrót do opowieści i postaci w dramaturgii.

Wiele utworów z tego najnowszego tomu dramatów zaczęło już swoje życie publiczne. Pięć tekstów (Pogrzeb – pod tytułem Nieodwołalne, Człowiek z lodu, Buława, Witaj Barabaszu, Królestwo), napisanych jako słuchowiska radiowe, miało premiery w doskonałej obsadzie i reżyserii, jak również opracowaniu dźwiękowym przez wybitnych specjalistów".

ze wstępu Jagody Hernik Spalińskiej

W polskich i zagranicznych zbiorach bibliotecznych wynalazł tłumacz jakieś sto tekstów, związanych przede wszystkim ze Śląskiem różnych czasów (od XII w. do współczesności). Następnie przeprowadził sekcję materiału, kierując się - jeśli można zgadywać - założeniem, że utwór tym mocniej nas zainteresuje, im mniej jest znany. Finalną całość scala - aktualna! - tematyka wojny. Wobec czego dzieło, które pierwotnie broniłoby się jako literatura, poezja, czy też jako materiał dla miłośników języków i przekładu - nagle napiera z niepokojąco potrzebnym komentarzem do współczesności.

- z recenzji zewnętrznej

Chłopięca przyjaźń, początki dorastania, społeczne wykluczenie i potransformacyjna rzeczywistość, w której trudno związać koniec z końcem.

Gruby albo Buła, jak nazywają głównego bohatera nawet kumple, wraca z wakacyjnego obozu organizacji paramilitarnej, na który posłała go babcia, by w końcu zrobić z niego mężczyznę. Udaje się to tylko częściowo. Chłopak zrzuca wprawdzie sporo nadprogramowych kilogramów, jednak w oczach otoczenia nie przestaje być Bułą. W dalszym ciągu jest obiektem drwin ze strony rówieśników i ofiarą różnego rodzaju przemocy, także fizycznej, i nieuchronne przybiera z powrotem na wadze.

Gdy do klasy dołącza nowy kolega, o rok starszy Sebastian, życie Buły odmienia się na lepsze. Wraz z Mareczkiem, dotychczas jego jedynym przyjacielem, tworzą teraz nierozłączne trio. Przynajmniej dopóki nie pojawią się pierwsze narkotyki.

„Gruby” to czwarta powieść Michała Michalskiego, ale pierwsza, która ukazuje się pod jego własnym nazwiskiem.

Ekslibrysy literackie w hołdzie dla Andrzeja Kota

Kot Andrzej

Ekslibris jest
niedościgłym
dziełem sztuki.
Do Andrzeja
Kota chodźmy
na nauki.

Ekonomik to jedno z najważniejszych dzieł w całej twórczości Ksenofonta. Szczególnie upodobał je sobie filozof i ziemianin polski August hrabia Cieszkowski, który w liście do pierwszego tłumacza tego utworu, Antoniego Bronikowskiego, oznajmiał, że mamy wręcz do czynienia z „prawdziwym klejnotem naukowym, którego wartość dotąd nie dosyć uznano, prawie nawet mało domyślano się jej. Leo Strauss również zwraca naszą uwagę na wielkie znaczenie Ekonomika dla kultury współczesnej.

prof. Piotr Nowak

Ruscy i Stan wojenny Andrzeja Błażewicza to sztuki napisane w rodzaju teatralnym, który zaczął kształtować się dość dawno, lecz swój renesans przeżywa teraz, gdy techniki artystyczne pokrywają się dokładnie z epoką postmodernistyczną i jej główną specyfiką, czyli powtórnym wykorzystaniem. Nie dotyczy to tylko recyklingu plastikowych butelek po wodzie mineralnej, ale przede wszystkim powtórzenia gestów, treści i sytuacji społeczno-kulturowych. Jak pisze Rebecca Schneider: „Kultura Zachodu od dawna określa siebie poprzez archiwum. Postrzegamy siebie w relacji do pozostałości, które zbieramy, śladów, które chronimy, oznaczamy i cytujemy, materialnych resztek, które uznajemy za istotne w konstruowaniu wiedzy”1 . Oczywiście zwrócenie uwagi na niematerialny aspekt archiwum odbyło się dużo wcześniej2 , jednak w kontekście teatralnym łączy się głównie z pracami Schneider. Ta metoda przede wszystkim odnajdowała się w performansie, jako formie z samego założenia opartej na przeprowadzaniu historii przez ciało. I tego głównie dotyczą obserwacje Schneider. Z czasem jednak okazało się, że metoda rekonstrukcji może posłużyć wzbogaceniu przedstawiania historii w teatrze pojętym bardziej tradycyjnie, z napisanym tekstem, w przestrzeni sceny, z aktorami. Takie sceniczne powtórzenie uzyskało miano re-enactment, czyli rekonstrukcji, która jest traktowana nie tyle jako wykorzystanie tradycyjnie rozumianego archiwum, co raczej jako jego profanacja.

(ze wstępu Jagody Hernik Spalińskiej) 

Nowa powieść wybitnego irlandzkiego pisarza Sebastiana Barry’ego.

Winona Cole, osierocona córka Indian Lakota, dorasta w niekonwencjonalnym domu na farmie w zachodnim Tennessee. Wraz z rodzeństwem Bougereau, dwojgiem wyzwolonych niewolników, i przybranymi rodzicami, Johnem Cole’em i jego towarzyszem broni oraz życiowym partnerem Thomasem McNultym, mieszka i pracuje na farmie Lige’a Magana. Ta zupełnie niezwykła jak na XIX wiek rodzina próbuje trzymać na dystans brutalny świat zewnętrzny i trudne wspomnienia z przeszłości.

Ale Tennessee jest stanem wciąż rozdartym między gorzkim dziedzictwem wojny secesyjnej a niejasną przyszłością. Kiedy najpierw Winona, a potem Tennyson Bouguereau zostają brutalnie napadnięci przez nieznanych sprawców, pułkownik Purton powołuje milicję, by okiełznać buntowników i nocnych jeźdźców, którzy panoszą się na obrzeżach miasteczka Paris. Uzbrojona w nóż, karabin Tennysona i odwagę swej słynnej matki-wojowniczki Winona postanawia wziąć sprawy w swoje ręcei wyruszyć na poszukiwanie sprawiedliwości. Po drodze odsłania mroczne sekrety ze swej przeszłości i odkrywa, kim sama tak naprawdę jest.

Tysiąc księżyców to znakomicie napisana, wspaniała powieść o miłości i odkupieniu.

Od wydawcy

Miejsca tworzą ludzi, ludzie tworzą miejsca. Wrastają w nie wraz z tradycjami i wartościami wynoszonymi z domu. Fabuła książki głównie rozgrywa się na terenie Ziem Odzyskanych. Autorka zestawia ze sobą miasto i wieś. Niespodziewane wydarzenia, historie rodzinne, nietuzinkowi bohaterowie niczym pojedyncze puzzle odsłaniają obraz dziejów tych ziem, tego jak małe tworzy większe, jak większe nie byłoby w stanie istnieć bez poszczególnych elementów. Szkłem, przez które czytelnik będzie poznawać wszystkie części układanki, są losy Stefki, jej rodziny oraz spotykanych przez nią, na różnych etapach życia, ludzi.

Fotografia

na zdjęciu tego nie
widać ale ona mnie
kochała Stoi tutaj
na zewnętrznej stronie
fotografii w niebieskim
powietrzu w różowej
skórze Ale zapewniam
was że wewnątrz cichutko
bije jej serce

Wiersz z książki

oni - ciąg dalszy

rozdawali karty i razy
karty do fałszowania
razy do wymierzania
"bandytom z lasu"

ujarzmiali
podbijali
panowali

gdy "zwycięski pochód socjalizmu"
idzie już tylko
przez utrwalony cyfrowo celuloid
nicość przysiada
na ich grobach
demonstracyjnie
pozbawionych krzyży

poza zasięgiem zmysłów
trwa ciąg dalszy
dobrze znany im z księgi
którą odrzucili

Fragment z książki

Jestem z Kamienia... (cykle poetyckie I-XXI)

*
Znaki drogowe:
Z niedozwoloną prędkością
nieposłuszne życie
bezkarnie mi przelatuje

*
Czym jest woda bez łodzi?
Czym jest łódź bez wody?
A czym bez nich dwojga - Żagiel?

*
Zamieszanie ontologiczne:
Umarły
wchodzi w jej sny jak żywy.
Będą się kochali?

Fragmenty z książki

Synteza pustki/toksyny wspomnień/synchroniczny brak" – z pewnością. Ale także uporczywa, odważna, bezkompromisowa praca z brakiem. W niej zaś – rekonfiguracja w świadomość. Czego? Trzymanej w ryzach krawędzi. Wiersze na progu najwyższego ryzyka.

Kacper Bartczak

Paweł Biliński zachwycił mnie swoimi współczesnymi trenami. Pojęcie bezsynności ciągle funkcjonuje w mojej refleksji dotyczącej rodzicielstwa, a obraz pralki, która staje się ostatnią wspólną przestrzenią łączącą rodzica ze zmarłym dzieckiem, dosłownie miażdży serce.

Katarzyna Aksamit

Krystyna Czarnecka ma niewątpliwie talent literacki, a także umiejętność słyszenia głosów tam, gdzie inni słyszą milczenie.

– Agata Tuszyńska

Jestem zaskoczony poetyckim rozwojem Krystyny Czarneckiej. Widywałem jej wiersze przed laty, coś usiłowały mówić w rozsypce. A tu już mamy intrygującą osobowość konsekwentnie panującą nad tajemniczą opowieścią o relacjach człowieka z naturą, z żywiołem, jakim jest ocean. Jeżeli ten tom mieści się w modnym ostatnio nurcie ekopoetyckim, to akces ten odbywa się na zupełnie własnych, zastanawiająco oryginalnych, warunkach.

– Karol Maliszewski

Klamrą spinającą książkę Andrzeja Chącińskiego są sceny z intymnego życia w egzotyce lat tuż powojennych. Do twardych, ale swojskich realiów Polski, której kształt się dopiero formował, wraca pisarz, legenda poodwilżowej „Współczesności”. Jądrem tomu Wkrótce nadejdzie świt są gorzkie emigracyjne przeżycia nie tylko narratora, lecz także postaci tak sugestywnie przedstawionych, że chyba nie kreowanych… choć siła talentu może więcej, niż przypuszczamy. Andrzej Chąciński nie stara się epatować – a porusza. Po latach za oceanem i na wyspach pozostał sobą. Pisze bez ozdobników. Przedstawiając powszedniość, nie rozgrzebuje duchowych trzewi, nie jest jednak małym realistą, bystry i dyskretnie współczujący jest realistą globalnym.

Marek Sołtysik

Marek Nowakowski, pisząc o opowiadaniach Andrzeja Chącińskiego w posłowiu do książki Podróż do Londynu, zaproponował określenie bohatera: to Odyseusz Odwrotny, szukający swojego miejsca na obczyźnie. Opowiadania z tomu Wkrótce nadejdzie świt nie upoważniają do tak klarownej formuły. To raczej Każdy, Jederman, mężczyzna szukający swojego miejsca i wciąż doznający zawodu.

Anna Nasiłowska

Wybór wierszy Stanisława Kierońskiego; wydanie dofinansowane w ramach Tarczy dla literatów.

Książeczka wyjścia zdaje sprawę z podróży w czasie. Linearny przeklęty czas historii, czas kolisty i czas kwadratowy, metronomy pulsarów, czas starzenia się, niepojęta wieczność i niepojęte teraz, królestwo chaosu. Z tych klatek, z tych uwięzień wychodzi się – umieraniem, miłością, bólem – tylko trzeba znaleźć słowa do tych drzwi, tych wyjść. Najpierw słuchanie, dotykanie, smakowanie tego, co jest. Czas rodzi muzykę, krok taneczny, rytm słowa i tętno. Przez czas płyną miejsca, płyną rzeczy, płynie ciało, by zmienić się w nawóz. Pan Bóg na wielkim niebie, nasiono ostu w nieruchomym powietrzu, to, co (kto wie?) nie przemija. Wyjście? Książeczka wyjścia zdaje sprawę ze znajdowania tych kluczy, tych słów.

W tomie wierszy Dzień, w którym umarł Belmondo Eros i Tanatos spotykają się, aby podjąć próbę negocjacji. Spotkaniu podporządkowana jest dwudzielna, symetryczna struktura książki. Otwierający ją rozdział Kalendarz zawiera utwory nasycone opisami życia w przeróżnych jego przejawach. Rozdział Klepsydra przynosi wiersze bardziej wsobne, ascetyczne, elegijno-lamentacyjne. Są tu poetyckie komentarze do rzeczywistości (choćby wiersz tytułowy), jak i zupełnie od rzeczywistości (przynajmniej materialnej) oderwane wizje bliższe snom (wiersz-tryptyk Brzeg). Kalendarzowej ciągłości i cykliczności towarzyszy nieodwołalność przesypywania się piasku przez wąską talię klepsydry. Bo w istocie, to co upojne i zmysłowe, staje się w tych wierszach emblematem przemijania. Wydaje się więc, że Eros i Tanatos dochodzą do porozumienia. Gdyby jednak było to takie proste, poezja byłaby szlachetnym hobby pięknoduchów. Rzecz jasna jest nim, ale jednocześnie sama siebie kwestionuje, próbując zagarnąć więcej.

Jak głęboko można wniknąć w tekst? I czy w ogóle można? A jeśli tak ? czy w ogóle warto? Czy tekst, zwłaszcza tekst literacki, naprawdę ma jakąkolwiek głębię, czy raczej jest nieustannie nadpisywanym palimpsestem, który należy nie tyle drążyć, ile wciąż na nowo odczytywać i nadpisywać? W Fitzclarence Karol Samsel podejmuje temat tekstu, literatury i literaturoznawstwa (obok wielu innych, równie ważnych i interesujących), nie odpowiada jednak na żadne z postawionych wyżej pytań, a tylko stawia kolejne. I chyba dobrze, ponieważ prawdziwa poezja jest przede wszystkim sztuką stawiania pytań.

(Tomasz Dalasiński)

Anna Musiał (1987) ‒ poetka, recenzentka, fotograf-amator. Autorka tomów poezji "Pandemonium" (Wyd. Eperons-Ostrogi, 2015) i "Coleoptera" (Fundacja Duży Format, 2018). Redaktorka Babińca Literackiego w latach 2017-2020. Pod jej redakcją ukazała się 111. Antologia Babińca Literackiego 2016-2019 (Fundacja Duży Format, 2020). Publikowała w wielu magazynach papierowych i internetowych. Jej wiersze znalazły się także w pięciu antologiach, w tym w antologii 2Miesięcznika pt. "Grała w nas gra" (2017) czy w "Przewodniku po zaminowanym terenie 2" (2021). Dwukrotnie nominowana w Konkursie Poetyckim Fundacji Duży Format w kategorii "po debiucie" (edycja 2018 i 2019).

Piję kawę, która dawno już wystygła, piszę wiersze, rozpuszczam do niemożliwości moje psy. Ukończyłam Wydział Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Warszawskim oraz Studia Podyplomowe CESLA na wydziale Iberystki, także na UW. Jestem w ciągłej podróży pomiędzy Warszawą, domem w lesie i sopocką plażą. Od 15 lat prowadzę audycję publicystyczną „Mała Czarna” w Radiu Kampus. Mam hodowlę Podengo - portugalskiego Krótkowłosego Małego. Choć w zasadzie to bardziej moje podengo mają mnie. Nieustannie czuję dreszcze, gdy czytam opowiadania Julio Cortazara. Gdy odkryję cudowną nową lekturę także. Opublikowałam cztery tomiki poezji z Wydawnictwem Anagram – co za frajda i satysfakcja! Założyłam butik kreatywny „Kiss the Dog”, dzięki któremu utrzymuję równowagę pomiędzy fikcją literacką i fikcją reklamową. Jak dorosnę będę wilczycą, albo kierowcą rajdowym. Jeszcze nie zdecydowałam.

„Trzymacie Państwo w swoich dłoniach książkę wyjątkową. Na czym polega ta wyjątkowość? Na PRAWDZIE...

Andrzej Walter napisał książkę krytycznoliteracką, wręcz unikatową w swoim wymiarze, jakiej obecnie trudno szukać na polskim rynku wydawniczym. W swoich rozważaniach osiągnął coś, czego dzisiaj bardzo brakuje współczesnym krytykom literackim zrozumiał znaczenie słowa POKORA. To ona powoduje, że człowiek zupełnie inaczej patrzy na świat, daje siłę i odwagę, no i oczywiście rozszerza horyzonty niemalże do granic galaktyki. Kiedy Walter pisze, to wie o czym, bo on sam i poeta, i świetny fotografik, dlatego potrafi dostrzec swoim czujnym i wyostrzonym na wszystko okiem to, czego inni nie będą w stanie zobaczyć. Żeby tak pisać, trzeba i wiedzy, i rzetelnego podejścia do tematu.

Nie można napisać czegoś ot tak, bo mamy taką ochotę. Pisanie w czasach gwałtownie przyśpieszającej apokaliptyczności świata wydać się musi zajęciem błahym. Balansującym na granicy śmieszności. A jednak nad krawędzią rozświetlaną przez coraz to bardziej ekscytujące wynalazki cywilizacji literatura, a poezja w szczególności, wcale nie muszą uciekać się do aktów skrajnej desperacji. Nie tylko czytelnicy, ale i poeci, i pisarze też znajdują w niej azyl, ocalenie, perspektywę wychodzenia z mroków i piekieł zapaści. Jest to wręcz rodzaj łaski zadawanej na drogę trwania i przetrwania

Andrzej Walter jest krytykiem wyjątkowym, unikalnym, osobnym i niezwykle odważnym, dlatego literatura przez niego przedstawiana to królestwo dla wrażliwców i nieustraszonych poszukiwaczy duchowej przygody..."

Andrzej Dębkowski

Andrzej Ballo nie zawodzi.Jego wiersze są równie dobrze osadzone w rzeczywistości i wyraziste, jak naturalnie wyrastające z psychologii podmiotu czynności twórczych oraz przekonujące do siebie - czytelnik przechodzi więc od tekstu do tekstu bez niepotrzebnego ryzyka trafienia na mielizny tautologii czy entropię stylu. To mocna liryka, wewnętrznie zsubiektyzowana, ale suwerenna i uczciwa, to autor, który wie, czego chce i co usiłuje przekazać, ewentualnie - dokonać, tak w życiu, jak i w literaturze. Ale nie mówimy tu o dokonywaniu w jakimkolwiek patetycznym tego słowa znaczeniu, patetycznym albo też - awangardowym. Zadania poetyckie powracają u Ballo i odchodzą - podobnie jak zadania życiowe albo tak jak stale pojawiająca się, spinająca tom we frapującą całość na kształt sądu o świecie, który przeminął - Rita Hayworth...
Karol Samsel