Literatura piękna

Nagroda główna w I Ogólnopolskim Konkursie na Książkę Literacką „Nowy Dokument Tekstowy” w kategorii liryka.

„Spilnomowa, czyli wspólna mowa to projekt, którego owocem jest tomik dwujęzyczny stwarzający rzadką okazję do porównań translatorskich. Oto czytając krótkie teksty poetyckie (jakże aktualne, bo pisane często teraz przy okazji dramatycznych wydarzeń za wschodnią granicą), możemy przekonać się, jak bardzo nasze języki są podobne, a jedyną barierą może być i czasem jest… alfabet. 75% wyrazów w obu językach jest wspólnych, stąd łatwo zrozumieć, że ukraińskie „І пульсує країна маками” to polskie „I pulsuje kraj makami”. Brzmi to w obu językach niemal tak samo. Można zresztą zostawić słowo „kraina”, które jest obecne i w polszczyźnie, i języku ukraińskim. Podobną mamy kuchnię, historię, kulturę, a co z poezją? Prezentowany tomik wierszy w oryginale i tłumaczeniu daje na to odpowiedź”.

Małgorzata Karolina Piekarska

„Zasadne wydaje się pytanie, czy można wiarygodnie – i czy w ogóle można – pisać o wojnie, nie będąc jej uczestnikiem. W takim wypadku bardzo łatwo o niezamierzony fałsz, dramatyczne rozminięcie się z prawdą – zwłaszcza emocjonalną. W niniejszym tomie głos zabierają poetki ukraińskie, które doświadczyły wojny na własnej skórze. Wsłuchajmy się w ten głos, który nie jest lamentem (choć trochę jest) i nie jest oskarżeniem wobec oprawców (choć trochę jest). To przede wszystkim artystyczna, nie pozbawiona nadziei odpowiedź na nieakceptowalną rzeczywistość”.

Andrzej Appel

Andrzej Samborski (ur. 1958 w Zamościu) – twórca krótkich form literackich, śpiewający poeta, tworzący teksty własnych piosenek, oraz tłumacz poezji. Autor zbiorów krótkich form: To się śpiewa, to się tańczy, Na śmiech i życie. Zdobywca między innymi III miejsca w turnieju jednego wiersza podczas XXIX Warszawskiej Jesieni Poezji, I miejsca na VI Festiwalu Kultury Ekologicznej w Józefowie oraz wyróżnienia w XXVII Konkursie Poetyckim im. Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.

Monika Brągiel - autorka tomów Kim się nie jest (2012) i Wały szkwałowe (2019). Epizodycznie publikuje wiersze, szkice krytyczne i recenzje na łamach czasopism papierowych oraz w sieci. Mieszka w Krakowie.

Zdrowy, świeży i ożywczy minimalizm tych wierszy działa wręcz porażająco - Autorka oszczędnie serwuje plany ucieczki, niejako przy okazji - ale jakże istotnie! - wypowiadając się na tematy społeczne i polityczne; ponadczasowo, stroniąc od pokus łatwej bieżączki.

(od wydawcy)

Katarzyna Fetlińska - laureatka projektu Połów. Poetyckie debiuty. Autorka tomów poetyckich Glossolalia Biuro Literackie, 2012) oraz Sekstaśmy (Biuro Literackie, 2015), za który otrzymała nagrodę dla młodych twórców Gargonza Arts Award.

Andrzej Ballo nie zawodzi.Jego wiersze są równie dobrze osadzone w rzeczywistości i wyraziste, jak naturalnie wyrastające z psychologii podmiotu czynności twórczych oraz przekonujące do siebie - czytelnik przechodzi więc od tekstu do tekstu bez niepotrzebnego ryzyka trafienia na mielizny tautologii czy entropię stylu. To mocna liryka, wewnętrznie zsubiektyzowana, ale suwerenna i uczciwa, to autor, który wie, czego chce i co usiłuje przekazać, ewentualnie - dokonać, tak w życiu, jak i w literaturze. Ale nie mówimy tu o dokonywaniu w jakimkolwiek patetycznym tego słowa znaczeniu, patetycznym albo też - awangardowym. Zadania poetyckie powracają u Ballo i odchodzą - podobnie jak zadania życiowe albo tak jak stale pojawiająca się, spinająca tom we frapującą całość na kształt sądu o świecie, który przeminął - Rita Hayworth...
Karol Samsel

Wyprawa w dzikie rejony Murmańska, na którą zabiera nas Grzegorz Pul, to spełniona obietnica prawdziwie męskiej przygody, zmagań z żywiołem i trudnymi warunkami, świadomego obcowania z Innym i jego zwyczajami. Autor pokazuje, czym jest poznanie przez uczestnictwo, tak różne od oglądu świata z perspektywy turysty. Motyw „zaawansowanego zwiedzania” realizuje się tu jednocześnie na płaszczyźnie psychologicznej, gdzie wędka, a może szerzej: cała wędkarska wyprawa staje się rodzajem autobiograficznego wytrycha. […] Autor rozgrywa opowiadaną historię bez popadania w banał czy sentymentalizm – przeciwnie: Grzegorz Pul potwierdza, że tak zwana męska literatura istnieje i ma się świetnie.

z laudacji jury

"Liryczny szlak Mariusza Olbromskiego, choć przeszły i tęskny, jest pełen światła. Ścieżki są jasne. Urok życia zdaje się oczywisty. Zatrzymane czasy, zatrzymane miejsca kolejny raz rozmawiają z czytającym. Utwory przynoszą urzeczenie tradycją, romantyczną Polską, Kresami, także tamtą poetyką: miarą wiersza, obrazowaniem. Nic nie dożywa swoich dni. Trwa." - Krzysztof Bielecki

Nowy tom poetycki Zygmunta Ficka, wydany przez Towarzystwo Przyjaciół Sopotu dzięki finansowemu wsparciu Instytutu Literatury w ramach Tarczy dla Literatów.

"Czytelnicy lubią długie powieści... A jednak są powody, by pewne rzeczy zapisywać w formie miniatur. Czasami miniatura prozatorska jest po prostu ekwiwalentem wiersza. Miniatury Krzysztofa Lipowskiego należą do innego typu. Mówią o spięciach, dramatach rodzinnych, niedopowiedzeniach. To takie opowiadanie, po którym powinna zapaść cisza, w której jest miejsce na krzyżujące się emocje i na pytania, na które nie ma odpowiedzi." - Anna Nasiłowska

"Zamknięci w domach z pochowanymi twarzami, samotni, stajemy wobec lęku o przyszłość, zdrowie, życie. Z pomocą przychodzi Barbara, która jak spowiednik z wrażliwością wobec potrzebujących, z franciszkańskim umiłowaniem świata i ludzi, przywołuje nam zapomniane wydarzenia, niespełnione cele, marzenia, by dokonać rachunku sumienia wobec Boga i bliźnich, i powstać, nie poddając się trudnościom w czynieniu nas i świata lepszym. Trudno nie przyjąć zaproszenia do takich rekolekcji od takiego spowiednika." - Marian Zembala

... nie wiem, w jaki sposób wśród okruchów obrazów i słów, niespójnego czasu i zdeformowanej przestrzeni odszukać mały punkt… miejsce dla nas na rozpalonej mapie słońca.

Skazani na upór, na samotność, chcemy tylko jeść, kochać…

Nowy tom wierszy Andrzeja Zielińskiego – artysty muzyka: solisty, kameralisty, aranżera, kompozytora, pedagoga.

Rok 2022 stwarza okazję do podsumowania i świętowania dorobku Artysty – jest bowiem zwornikiem trzech jego jubileuszy: 75 rocznicy urodzin, 60 roku działalności artystycznej oraz 50-lecia pracy pedagogicznej. W to świętowanie wpisuje się również edycja wierszy, które mają Państwo przed sobą.

Andrzej Zieliński – artysta muzyk: solista, kameralista, aranżer, kompozytor, pedagog.

Zdobywca czołowych nagród w krajowych i zagranicznych konkursach akordeonowych, w tym pierwszej nagrody w 1963 r. w Klingenthal (Niemcy). W 1972 roku ukończył z wyróżnieniem studia na wydziale instrumentalnym w warszawskiej PWSM. W latach 1967-1994 był instrumentalistą Warszawskiego Kwintetu Akordeonowego. Koncertował w Europie i w Azji. Nagrywał dla firm fonograficznych oraz rozgłośni radiowych i telewizyjnych.

Jako poeta zadebiutował w 1995 roku na łamach tygodnika „Przegląd katolicki”. Swoje utwory publikował w prasie i w wydawnictwach katolickich. Istnieje także muzyka inspirowana tekstem pasyjnego poematu „Droga” zarejestrowana na płycie CD (Stanisław Moryto – Carmina crucis, DUX 0385).

Artysta realizuje również pomysł łączenia obydwu dziedzin swojej twórczości. Powstają spektakle poetycko-muzyczne: „Droga. Misterium Męki Pańskiej” oraz „Z nich zaś największa jest miłość” w autorskiej interpretacji.

W 2003 r. Andrzej Zieliński otrzymał wyróżnienie w I Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. ks. Józefa Jamroza w Rabce-Zdroju.

"Jej [ECCz] pytania ontologiczne dotyczą przede wszystkim wolności i samodzielności w rozpoznawaniu najważniejszych naszych powołań." - Adriana Szymańska

"To poezja mocnych wzruszeń i głębokich zamyśleń nad kondycją dzisiejszego człowieka; wiersze pełne troski wywołanej zgiełkiem świata i niewiedzą czy «głuchotą» człowieka." - Krzysztof Lisowski

"Aniu, masz dar dobierania i łączenia słów w taki sposób, że pomiędzy nimi, ponad nimi, wokół nich powstaje PRZESTRZEŃ CZYSTEJ, SUBSTANCJALNEJ POEZJI. I w tej przestrzeni człowiek czuje się jak w innym wymiarze, gdzieś, gdzie nie ma nic banalnego, nic trywialnego, nic, co by odwracało uwagę od tego, co w człowieku wewnętrzne, istotne... sama nie wiem, jak to nazwać... Piękne." - Maria Jentys-Borelowska o wierszach Anny Bernat z tomiku Miłość i drzewa w liście do autorki

Poezja Jana Strządały stoi po stronie wartości. Autor od wielu lat koncentruje się na tym, co dla niego, dla innych, rzec można: dla wszystkich, najistotniejsze – na prawdach moralnych, zagadnieniach elementarnych. Jest w swoich dążeniach niezwykle konsekwentny. Przygląda się światu, odwiedzanym miejscom, obecnym w nich ludziom, przede wszystkim jednak naturze. W jej cieniu czuje się najlepiej – odpoczywa, oddycha pełną piersią, wzrusza się, rozmyśla, nasłuchuje ciszy, poszukuje Absolutu, próbuje dotknąć spraw transcendencji. Zwracając uwagę na szczegóły codzienności, zachwycając się dziełem stworzenia, dostrzega, że najwięcej wydarza się i jest ukryte w milczeniu. Ma ono swój potencjał – unieważnia dotychczasową rzeczywistość, tworzy dystans, aby móc zobaczyć jej inną perspektywę, doświadczyć więcej, otworzyć się na „nowe”. Poezja ta, chociaż unika erudycyjnych adnotacji, wyraża podziw dla klasycystycznych podstaw naszej kultury.

Katarzyna Niesporek

Respekt dla woli autora i jego prawa do kreacji wizerunku oraz pierwszorzędnego prawa do decydowania o kanonie swych dzieł doprowadziło w niniejszej próbie edycji do pójścia na kompromis w kwestii układu tomów. Postanowiłam zrezygnować z układu w całości chronologicznego i tomy przez autora pomijane milczeniem umieścić na końcu zbioru, aby zaakcentować stosunek twórcy do nich oraz miejsce, które sam im nadał w kanonie swej twórczości, nie skazując ich jednak na zapomnienie i zagładę. Rozwiązanie to uznałam za najlepszą odpowiedź zarówno na wyzwania historii literatury, która domaga się prawdy, jak i pamięci o autorze, która domaga się poszanowania jego woli. Dzieła literackie nie są bowiem tylko korpusem tekstów, ale są korpusem tekstów bardzo swoistym, bo podlegającym kreacji autorskiej i przynależącym do sfery własności osobistej autora. Dlatego należy je w sposób najdoskonalszy z możliwych uszanować, oddając jako wersję kanoniczną tę, która jest najbliższa intencji twórczej samego twórcy kanonu dzieła, w najdojrzalszej jego formie.

Książka stanowi poetycki debiut autorki. Wiersze do tomiku powstawały przez kilkanaście lat, nabierając mocy i wpisując się w zmiany społeczno-kulturowe, jakich właśnie doświadczamy. Marcjanna, bohaterka gdańskich uliczek to dziewczyna niepokorna, dotkliwy obserwator świata, pełen wewnętrznych rozterek, ale niepozbawiony lekkiej, kobiecej autonomii.

Lena Pelowska (właśc. Magdalena Kuśmirek) – z wykształcenia fizyk, rodowita mieszkanka Gdańska. Od kilku lat współredaguje portal poetycki poemax.pl, prowadzi spotkania w ramach Sopockich Warsztatów Haiku oraz aktywnie uczestniczy w poetyckim i artystycznym życiu Trójmiasta. Jej wiersze ukazały się w antologiach twórców trójmiejskich, takich jak: „Rękopisy z szuflady”, „Drugi brzeg”, „Konstelacje”, „Trójmiejski Slam”, a także w ogólnopolskich: „Haiku”, „Antologia”, „Niebieskie trawy”, „Dajmy grać świerszczom”, „Pory roku w polskim haiku”.

Z jakich jesteś, małpko, atomów, cząsteczek? w jakie roguelike światy niosą cię nóżki? W jakie wierzysz wieże? W jakiej szafie trzymasz wspólnego trupa, tfu, przodka? Co czyha na ciebie? Kłus kłusowników, wnikliwe wnyki, głodne wódki usta, sprzedawcy towaru, DNA bananów, nożyki, haczyki, krwiste atramenty. Co na ciebie czyha? Język, brak języka.

(Czytelniczko, Czytelniku - pod małpkę podstaw siebie).

Anna Adamowicz

Kto was tu postawił, Czytelniczki, Czytelnicy, wieże z oczu i skóry, dźwięczne, jak kamertony, skrzepnięte jak bursztyny? Pomyślcie - co, jeśli ewolucja nie jest prostą drogą z punktu A do punktu B, tylko dziki, chaotycznym tańcem, znikąd donikąd? Gimnastyką artystyczną z szarfami z DNA? Wiecie, że tysiące lat ewolucji narządu wzroku były po to, żebyście mogły/mogli przeczytać tę książkę? Nie zmarnujcie tych tysięcy.

Laura Osińska

Wieża - punkt widokowy, z którego widać więcej, szerzej, widać przeszłość, przyszłość, równoległe światy, wydarzenia niebyłe, wydarzenia potencjalne, zmyślone genomy, skonfabulowane białka. Kaszuba z tej wieży głosi, z tej wieży strzela, z tej wieży miesza języki, gdzieś między abstrakcyjną ideą a namacalnym strachem. No i co tam, Czytelniczko, Czytelniku - posłuchasz? Zrobisz unik? dasz się ustrzelić? Wtargniesz na szczyt?

Tytania Skrzydło

Ostatni z trzech tomów Wierszy wybranych Ernesta Brylla, które w całości obejmują jego twórczość od debiutu w 1958 r., aż po rok 2020. To jedyny taki projekt literacki autora znanego m.in. z wiersza ze szkolnych podręczników Wciąż o Ikarach głoszą… czy z tekstu Za czym kolejka ta stoi?, który śpiewała Krystyna Prońko w 1981 r.

Bryll jest polskim twórcą nie tylko z narodowości, ale także z literackiego zaangażowania w sprawy naszego kraju w perspektywie jego historii, roli, jaką odgrywa na arenie europejskiej, a także analizy nas, Polaków, jako społeczeństwa. Dlatego spacer przez jego twórczość jest nie tylko ucztą literacko-duchową, ale także przypomnieniem wielu dekad naszej wspólnej drogi.

Oprócz wierszy społeczno-obywatelskich w wyborze znalazły się też te bardziej osobiste, a także poetyckie dyskusje z Bogiem. Warto przenieść się z Ernestem Bryllem w obszar jego specyficznego postrzegania świata i ludzi, a także języka: czasem kąśliwego, czasem ostrego jak brzytwa, okraszonego ludowością, a nawet rubasznością, ale zawsze celnego, rozbrajającego słowami jądro naszej egzystencji.

Słowa poukładane w drogę. Podróże przez literaturę, przez życie. I z powrotem. „Doszedłem do miejsca, z którego można było już tylko zawrócić” – czytamy w jednym z pomieszczonych tu zapisków. „Musiałem wyjść. I wejść – zapisać to”. Wyjść przed siebie, aby wejść w siebie?

Zawartość notatnika Adriana Glenia umiejscawia się na granicy pisania i czytania, poszukiwania i błądzenia, znajdywania i gubienia po drodze. Autor chętnie wsłuchuje się w głosy cudze (Białoszewskiego, Gombrowicza, Gutorowa, Kassa, Kornhausera, Mickiewicza, Miłosza, Różewicza, Schulza, Stasiuka, Walsera), jednakże nie poświęca im obszernych rozpraw, lecz lapidarne refleksje, niekiedy wręcz wyznania.

Zapiski te powstawały na przestrzeni kilkunastu lat w rozmaitych okolicznościach i lokalizacjach: na Krymie, w Odessie, Tallinnie, Paryżu, Sopocie, Opolu, Stroniu, podczas podróży przez Słowację, Chorwację i Czarnogórę. I wreszcie w Grabczoku, pośród wyczytanych z pism Heideggera lasów, w czułości domostwa, w bliskości żony i synów, bez których niniejszy zbiór próz poetyckich nie miałby racji istnienia.

Bartosz Małczyński

Wiersze Bożeny Kaczorowskiej oglądają świat. Jest on dookolny, zwyczajny, codzienny, a przecież niezwykły. Bo poetka ogląda go ze zdziwieniem, niepokojem, niekiedy z czułością, a innym razem z dyskretnym sarkazmem. Pisze o sobie w tym świecie, czując się jego nieodłączną cząstką. Pisze z dystansem, z autoironią, ale i zrozumieniem. Czy mądrość wypływa ze skromności, czy odwrotnie? Wszystko jedno, jeśli to owocuje dobrymi wierszami. A właśnie z takimi mamy do czynienia.

– Marek Wawrzykiewicz

"Wiersze Agnieszki Stabro dobrze się czyta. Nie rzucają czytelnikowi kłód pod nogi, roztaczają przed nim pastelowe krajobrazy. Subtelna metaforyka, koloryt miejsc, otwartość na urodę świata. Z drugiej strony emocjonalny konkret i pozbawiony złudzeń ogląd rzeczywistości. Jeśli zatem błoga atmosfera chorwackich miasteczek, to również sponiewierany zamachami Paryż. Jeśli nagłe olśnienie podczas pocałunku, to także ból po rozstaniu. Poza tym coś jeszcze – pomiędzy słowami." - Andrzej Appel