Literatura piękna

Miejsca tworzą ludzi, ludzie tworzą miejsca. Wrastają w nie wraz z tradycjami i wartościami wynoszonymi z domu. Fabuła książki głównie rozgrywa się na terenie Ziem Odzyskanych. Autorka zestawia ze sobą miasto i wieś. Niespodziewane wydarzenia, historie rodzinne, nietuzinkowi bohaterowie niczym pojedyncze puzzle odsłaniają obraz dziejów tych ziem, tego jak małe tworzy większe, jak większe nie byłoby w stanie istnieć bez poszczególnych elementów. Szkłem, przez które czytelnik będzie poznawać wszystkie części układanki, są losy Stefki, jej rodziny oraz spotykanych przez nią, na różnych etapach życia, ludzi.

Z Romanem Bobrykiem i Moniką Brągiel wyróżniliśmy 29 poetek i poetów spośród 309 osób, które nadesłały na konkurs projekty książek poetyckich. Z każdej wyróżnionej propozycji wydawniczej wybraliśmy zestawy 2–3 wierszy, które znalazły się w antologii Pragnienie. […] W tej książce, co ciekawe i szczególnie dla mnie istotne, nie znalazł się chyba żaden zestaw osoby odcinającej kupony od modnych strategii uczestnictwa w poezji. Kalkulującej i kalkulowanej. Przyjmującej strategię ponad własną wrażliwość i empatię.

Rafał Gawin

We  wstępie do  antologii poranek/mane, otwierającej cykl, wyraziłem następujące oczekiwanie: „chciałbym, żeby wszystkie one [antologie] utworzyły literacki model DNIA i jego łagodnego obrotu od wschodu do zachodu słońca”. Niniejszy tom wydłuża dzień aż do później nocy. Zapytajmy zatem: co się czyta po zachodzie słońca? Odpowiedź jest oczywista: pamiętniki, dzienniki (i nie-co-dzienniki), diariusze, wspomnienia, zapiski, notatki, słowem te gatunki literatury stosowanej, które pokazują, jak też nasi współbracia żyją i  myślą, czym  się fascynują i  co  ich pochłania, jak postrzegają świat i bliźnich, jakie są ich osobiste zanurzenia i wynurzenia. Im jest później, bo przecież noc już zapadła, tym bardziej pragniemy  się upewnić, że  nie  jesteśmy jedynymi, którzy usiłują życie dobrze przeżyć. To  nie  jest łatwe. Wieszcz Adam w  Zdaniach i  uwagach, dowodził, że: „Trudniej dzień dobrze przeżyć niż napisać księgę”. Cóż, umocnieni refleksjami i  świadectwami zapisanymi w  dziennikach i  pamiętnikach, nie  jesteśmy bez szans. Przykłady uczą, zwłaszcza wtedy, kiedy pociągają. Publikujący na łamach „Toposu” diaryści, memuaryści, pamiętnikarze i wspominkarze są mistrzami w swoim fachu, toteż antologia przynosi teksty zróżnicowane stylistycznie i treściowo, jednak przede wszystkim są to utwory ważne, istotne, prawdziwe […].

– Od redaktora (fragment)

„O zagładzie Narodu Żydowskiego zostało powiedziane wszystko – może wszystko. Zanim zdecydowałam się na na-pisanie kilku trenów, prowadziłam ze sobą spór, czy potrafię, czy powinnam podjąć się opisywania w syntetycznym skrócie tego, co się działo bez mojego udziału – na szczęście urodziłam się po wojnie. Książka poetycka jest moją emocjonalną reakcją, opieram się na wspomnieniach i zwierzeniach ofiar hitleryzmu. Jest hołdem dla tych, którzy przeżyli, żałobą po tych, którym się nie udało. Jestem przekonana, że żadne pióro nie odda tego, co doświadczyły same ofiary."

– Rachel Schancer

Stanisław Żurek, ur. 4 X 1948 w Lublinie. Absolwent Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydz. Pedagogiki i Psychologii, kierunek pedagogika (1973).

1973–1975 logopeda w Państwowym Zakładzie Wychowawczym tamże. 1974–1978 psycholog w UMCS. 1975–1981 logopeda w Poradni Wychowawczo-Zawodowej w Świdniku. 1977–1981 przew. Klubu Młodych Pisarzy w Lublinie (m.in. współredaktor dodatku literackiego „Źródła” w tygodniku „Kamena” tamże).

Od IX 1980 w „S”; wiceprzew. Komitetu Założycielskiego, III 1981 delegat na I WZD Sekcji Oświaty Regionu Środkowo-Wschodniego; członek Regionalnej Sekcji Oświaty i Wychowania, kierownik komisji wychowania, 12–13 XII 1981 opiekun grupy młodzieży z Lublina i Zamościa na zjeździe Federacji Młodzieży Szkolnej w Gdańsku.

14–15 XII 1981 kolporter ulotek strajkowych z WSK PZL Świdnik do FSC w Lublinie. 1982–1990 pedagog w Poradni Młodzieżowej przy Wojewódzkiej Poradni Wychowawczo-Zawodowej tamże. 1982 i 1983 dwukrotnie organizator we własnym domu (Płouszowice-Kolonia k. Lublina) podziemnych Biesiad Literackich (m.in. koncerty lubelskich bardów Ryszarda Borkowskiego i Jana Kondraka). IX 1983–V 1985 drukarz (z Andrzejem Sadurskim) podziemnego miesięcznika „Solidarność Nauczycielska” na sitodruku przechowywanym we własnym domu, V 1985–VI 1986 na tymże sitodruku w różnych lokalach w Lublinie. V 1985–VI 1989 udostępniał swój dom jako stałe miejsce przetrzymywania 2 maszyn offsetowych Wojciecha Guza i miejsce regularnego druku na nich książek, kilku nr. pisma podziemnego „Informator »Solidarność« Region Środkowo-Wschodni” oraz od V 1986 miesięcznika „Solidarność Nauczycielska”. Autor tekstów publikowanych w prasie podziemnej. 18 V 1986 jeden z ojców chrzestnych Dzwonu Wolności w Świdniku.

1990–2014 pedagog w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii tamże. 1990–2010 dwukrotnie przew. i dwukrotnie wiceprzew. KZ „S” Poradni Wychowawczo-Zawodowych w Lublinie/Międzyzakładowej Komisji „S” Pracowników Poradnictwa Województwa Lubelskiego. 1990–1992 i 1998–2000 wiceprzew., 1992–1998 członek Prezydium, 2000–2002 członek Rady Sekcji Oświaty i Wychowania „S” Regionu Środkowowschodniego. 1991–1992 redakcji miesięcznika „Solidarność Nauczycielska”, wydawanego przez Sekcję Oświaty i Wychowania „S” Regionu Środkowowschodniego. 1992–1995 członek Zarządu Regionu. 1995–2001 przew. Regionalnej Komisji Rewizyjnej. 1998 członek Regionalnego Zespołu Organizacyjnego, nast. Zarządu Regionalnego Ruchu Społecznego AWS Województwa Lubelskiego. 1999–2002 Komisji Oświaty Rady Miasta Lublin. 1999–2007 przew. Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli przy Wojewodzie Lubelskim. 2006–2008 przew., 2009–2010 członek Komisji Rewizyjnej Sekcji Oświaty i Wychowania Regionu Środkowowschodniego.

Autor i współautor kilku założeń koncepcyjnych dot. logopedii i socjoterapii; wielu publikacji i art. literackich, poetyckich, pedagogicznych i historycznych. Od 1983 społeczny działacz Polskiego Towarzystwa Zapobiegania Narkomanii Oddział w Lublinie. Od 2006 członek SPP. Założyciel i opiekun kwartalnika młodzieżowego „Wyraz”. Członek redakcji dwumiesięcznika „Lublin, Kultura i Społeczeństwo”. Stały współpracownik miesięcznika „Zakazana Historia” i dwutygodnika „Gazeta Bieszczadzka”.

Uhonorowany m.in. odznaką Zasłużony Działacz Kultury (2000) i Złotym Krzyżem Zasługi (2002).

Wybór wierszy Julia Cortázara w tłumaczeniu profesora Jacka Lyszczyny. Dwujęzyczna, hiszpańsko-polska, edycja przybliża mniej znaną – poetycką – twórczość pisarza, który w Polsce jest niezwykle ceniony. Lektura prozy Julia Cortázara – powieści Gra w klasy i opowiadań – dla wielu czytelników była doświadczeniem formującym. Powracająca ceremonia jest zaproszeniem do ponownego odczytywania i interpretowania utworów wybitnego Argentyńczyka.

Nowy tom opowiadań Jana Polkowskiego, poety i pisarza, przed 1989 rokiem – podziemnego wydawcy, w wolnej Polsce – redaktora i wydawcy m.in. „Czasu Krakowskiego” i tygodnika „Film”.

„Pomieszane języki", to wypowiedź bezkompromisowa i pozbawiona złudzeń. Dobrze już było. A stan, do którego doprowadziliśmy/doprowadzono nas (niepotrzebne skreślić), staje przed czytelnikiem w całej, by tak rzec jaskrawości. Książka Jana Polkowskiego nie da się już ominąć w rozważaniach o naszym teraz i naszym jutro; ona wymyka się tradycyjnym określeniom i porównaniom: tomik refleksyjny-narracyjny, biograficzny-historiozoficzny, nowatorski-tradycyjny, artystowski-publicystyczny, introwertyczny-komunikatywny, liryczny-epicki (…). „Pomieszane języki" są traktatem, eposem, diagnozą i manifestem w jednym. Stanowią krzyk człowieka sprawiedliwego (…)

– Marek Rapnicki

"Tytuł niniejszego wyboru: południe/meridies sytuuje go w połowie DNIA pomiędzy rankiem/mane i wieczorem/vespera, a więc pomiędzy antologiami eseju i poezji. Południe jest domeną siły i dojrzałości, statecznych przemyśleń i prozy życia. Redagując ten tom, miałem na uwadze Państwa, Czytelników, lekturową satysfakcję, stąd różnicowanie klimatów i nastrojów, stylów i języków prozy. Czy mimo tej meandrującej stylistyki i różnorodnej tematyki antologia tworzy pewną całość? W moim przekonaniu – tak. Czy jednak idea tej całości da się odczytać z prezentowanych tutaj tekstów? Odpowiedź należy do Państwa."

(od redaktora)

Nowy tom poezji Beaty Kurek zawiera 122 zwięzłe i nieprzegadane wiersze, będące trzeźwymi refleksjami nad miłością zagubioną cywilizacyjnym rozgardiaszu. Są to wiersze wybrane z dotychczasowych tomów Autorki, która w tym roku została przyjęta w poczet członków SPP.

„Trzymacie Państwo w swoich dłoniach książkę wyjątkową. Na czym polega ta wyjątkowość? Na PRAWDZIE...

Andrzej Walter napisał książkę krytycznoliteracką, wręcz unikatową w swoim wymiarze, jakiej obecnie trudno szukać na polskim rynku wydawniczym. W swoich rozważaniach osiągnął coś, czego dzisiaj bardzo brakuje współczesnym krytykom literackim zrozumiał znaczenie słowa POKORA. To ona powoduje, że człowiek zupełnie inaczej patrzy na świat, daje siłę i odwagę, no i oczywiście rozszerza horyzonty niemalże do granic galaktyki. Kiedy Walter pisze, to wie o czym, bo on sam i poeta, i świetny fotografik, dlatego potrafi dostrzec swoim czujnym i wyostrzonym na wszystko okiem to, czego inni nie będą w stanie zobaczyć. Żeby tak pisać, trzeba i wiedzy, i rzetelnego podejścia do tematu.

Nie można napisać czegoś ot tak, bo mamy taką ochotę. Pisanie w czasach gwałtownie przyśpieszającej apokaliptyczności świata wydać się musi zajęciem błahym. Balansującym na granicy śmieszności. A jednak nad krawędzią rozświetlaną przez coraz to bardziej ekscytujące wynalazki cywilizacji literatura, a poezja w szczególności, wcale nie muszą uciekać się do aktów skrajnej desperacji. Nie tylko czytelnicy, ale i poeci, i pisarze też znajdują w niej azyl, ocalenie, perspektywę wychodzenia z mroków i piekieł zapaści. Jest to wręcz rodzaj łaski zadawanej na drogę trwania i przetrwania

Andrzej Walter jest krytykiem wyjątkowym, unikalnym, osobnym i niezwykle odważnym, dlatego literatura przez niego przedstawiana to królestwo dla wrażliwców i nieustraszonych poszukiwaczy duchowej przygody..."

Andrzej Dębkowski

Czego nam brak? Za czym tęsknimy? Czy ci, których zabiera nam śmierć, są jeszcze z nami? W jakich mieszczą się słowach, przestrzeniach? Dlaczego nasza samotność nikogo nie obchodzi? A człowiek? Gdzie są granice naszego okrucieństwa? Gdzie granice pamięci? Co utrwalamy? Co tracimy?

  Agata Stawska szuka tych odpowiedzi, ale też trochę nie dba o nie. Po prostu zapisuje. Jakby wiedziała, że życie toczy się mimo to, między pytaniem a odpowiedzią. Wszystko jest tutaj jasne, rozpoznane. Wszystko ma nadawcę i adresata. Nawet wielka historia nie jest historią bez twarzy. Poznajemy konkretne nazwiska. Konkretne, często tragiczne życiorysy. Zwyczajność i bohaterstwo. Wierność i zdradę. Agata Stawska nie owija w bawełnę. Mówi wprost. Nie wolno nam zapomnieć o tymczasowości ludzkiego życia. Nie wolno niczego przegapić. Szczególne światło pada na braci mniejszych. Troska o nich, o stan naszej planety - to jeden z ważniejszych motywów tego zbioru.

   W ostatnim wierszu z tomu - który jest dedykowany ukochanej Mamie - Autorka pisze „róża zostanie wierna". Kiedy to czytam, myślę sobie: nie tylko róża Agatko, nie tylko róża... Każdy z nas, kto współczuł, opłakiwał, wspierał i kochał. Każdy z nas."

  - Jadwiga Malina

Poemat o śmierci uważany jest za dzieło wielkiej rangi, nie tylko jako utwór filozoficzny, ale także jako literacki esej. Stawiany jest obok innego dzieła Karsawina – Noctes Petropolitanes. Tekst napisany osobniczym idiolektem, jest przykładem realizacji eseistyki Srebrnego Wieku, samo dzieło zaś dopełnieniem rozważań na temat śmierci, jakie czynili współcześni Karsawinowi – Mikołaj Bierdiajew, Wasilij Rozanow, Władimir Sołowjow czy Lew Szestow.

Debiutancka powieść Bartosza Popadiaka zabiera czytelnika do postapokaliptycznego świata, w którym ten, kto panuje nad językiem, dosłownie panuje nad rzeczywistością.

Michalina Janyszek – rocznik 85, urodzona w Olsztynie. Publikowała wiersze m.in. w „Borussii”, „Odrze”, „Toposie”, „Kresach” i „Portrecie”. Publikuje również w Internecie. Autorka bloga literackiego https://celebrujczaswolny.pl/.

W 2010 r. ukazał się jej debiutancki tomik „Wiersze dokonane”, wydany w serii „Biblioteka Autorów z Warmii i Mazur” przez Oddział Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Olsztynie.

Wspomnienia nauczycielki pracującej w podkrakowskich szkołach w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Znajdują się w niej celne spostrzeżenia i refleksje dotyczące ówczesnych warunków życia i pracy w tym środowisku, jak również opis relacji między kierownictwem szkoły, nauczycielami, rodzicami i uczniami. Jest to świat miniony, ale wart poznania. Walorem książki jest jej autentyzm i interesujący, wciągający czytelnika, sposób prowadzenia narracji.

Apolonia Ptak - prozaiczka, reportażystka, poetka, emerytowana nauczycielka, od roku 2001 członkini SPP.

Urodzona 16.08.1933 r. w Jankówce. Debiutowała w „Kulturze”. Uprawia rzadki obecnie gatunek prozy myśliwskiej. W reportażach opisuje powojenne walki zbrojnego podziemia z UB.

Prywatnie: Malarka krajobrazów i portretów. Członkini Koła Łowieckiego. Niestrudzona wędrowniczka leśnych ostępów i górskich szlaków. Zgodnie z zamiłowaniami i poglądami należy także do Związku Zawodowego „Solidarność Nauczycieli”, Komitetu Opieki nad Kopcem J.Piłsudskiego i Klubu Gazety Polskiej.

Na szczęście szyna, huk, belka, hamulec,

framuga, zakręt, milimetr, sekunda...

...napisała Wisława Szymborska w wierszu Wszelki wypadek. Czytam ten wiersz po swojemu: wypadek to życie, a wszelki wypadek to całe życie. Całe życie jest wypadkiem albo sumą wypadków. Kilka lat temu Zofia Sofim Mikuła uległa poważnemu, zagrażającemu życiu wypadkowi. Pisała o tym wiersze. Wiersze przeplotła szpitalnymi zapiskami, prawdziwymi i przejmującymi. Tomik jest przemyślaną, konsekwentną konstrukcją złożoną z wierszy i prozy. Mają jedną tonację i wspólny język, przekonują autentyzmem przeżycia.

Wiersz Szymborskiej ma szczęśliwe zakończenie.

Zofia Sofim Mikuła przeżyła wypadek. I - jak wynika z książki - on się jej opłacił.

 Marek Wawrzkiewicz

Kiedy ma się na konie pięćdziesiąt książek, głównie poetyckich (w tym wybory wierszy wydanych w Macedonii, Serbii, Rosji, Ukrainie i Chinach), wypada się wreszcie opamiętać i zastanowić. Spojrzenia wstecz są niekiedy zawstydzające, bilanse niezbyt korzystne, a przyszłość coraz bardziej zamglona.

Przez całe życie mówiło się słowa. A co następuje po słowie? Milczenie.

Bohater wierszy Muszyńskiego z nostalgiczną czułością i po poetyckim węchu – prawie jak jego pies – „chodzi ścieżkami z dawnych lat”.

Po lekku, w samotności, zagląda m.in. do piwnic, gdzie „plastikowe choinki i depresyjne sreberka”. W oddali tlą się jeszcze wspomnienia z anarchizujących z lekka lat szkolnych. W uszach pobrzmiewa jeszcze piosenka o bursztynku znalezionym na plaży, gdy tymczasem wzywa tzw. dorosłość.

Na szczęście (swoje i nasze) Muszyński „kręci lekki jak ze starych rycin świat jak piłkę do kosza”. I często trafia nim w samo sedno.

Wojciech Brzoska

Krystyna Czarnecka ma niewątpliwie talent literacki, a także umiejętność słyszenia głosów tam, gdzie inni słyszą milczenie.

Agata Tuszyńska

Jestem zaskoczony poetyckim rozwojem Krystyny Czarneckiej. Widywałem jej wiersze przed laty, coś usiłowały mówić w rozsypce. A tu już mamy intrygującą osobowość konsekwentnie panującą nad tajemniczą opowieścią o relacjach człowieka z naturą, z żywiołem, jakim jest ocean. Jeżeli ten tom mieści się w modnym ostatnio nurcie ekopoetyckim, to akces ten odbywa się na zupełnie własnych, zastanawiająco oryginalnych, warunkach.

Karol Maliszewski

oni - ciąg dalszy

rozdawali karty i razy
karty do fałszowania
razy do wymierzania
"bandytom z lasu"

ujarzmiali
podbijali
panowali

gdy "zwycięski pochód socjalizmu"
idzie już tylko
przez utrwalony cyfrowo celuloid
nicość przysiada
na ich grobach
demonstracyjnie
pozbawionych krzyży

poza zasięgiem zmysłów
trwa ciąg dalszy
dobrze znany im z księgi
którą odrzucili

Fragment z książki

"Ciągi skojarzeń, szarady słowne, fajerwerki wyobraźni – oto żywioł poezji Andrzeja Dorobka. Podtytuł książki «translacje muzyczne» zdaje się sugerować, że zawiera ona przekłady tekstów piosenek, zwłaszcza że autor poprzedza każdy wiersz tytułem jakiejś piosenki. Ale nic z tego, te kultowe songi stanowią jedynie punkt wyjścia do autonomicznych utworów poetyckich, pisanych z dużym rozmachem, zarówno w warstwie formalnej, jak i znaczeniowej. A nad wszystkim unosi się duch kontrkultury lat 60. i 70. zeszłego stulecia." - Andrzej Appel

Nagroda główna w II Ogólnopolskim Konkursie na Książkę Literacką „Nowy Dokument Tekstowy” w kategorii liryka

Forma jest tutaj wyłącznie pretekstem do snucia opowieści o korpo- i kapitałorzeczywistości, która zamyka się nie tylko w openspace’ach, biurach i na halach produkcyjnych; w rytmie protestów ulicznych, emigracji zarobkowych i wewnętrznych, ale też historii chorób i afektów, trochę jakby rzadziej zwanych miłością.