Literatura piękna

"Wielka Rejestrująca Podmiotowość (znana jako «Waldemar Jocher») nieustannie nasłuchuje szumów, trzasków i wyładowań słanych przez Wszechświat - i nieustannie wierzy w to, że uda się w Końcu odcyfrować Sens. (...) Teraz - może dlatego, że częstotliwość Podmiotowości zestroiła się z echem wielkiej Pieśni Salomona - otrzymujemy Całość, a przynajmniej próbę Całości". - Przemysław Rojek

"Czas (sadzawki nieuchronnie przesuwają się ku czerwieni). Różnorodne formy energii/materii. Cortázar czy może nasza ulubienica, Koko? Święci? To przecież bez znaczenia... Zmiany rytmu oddychania. Noclegów wśród sosnowych lub egzotycznych dekoracji. Trochę jakby wciągał nas Strauss (Dietrich Fischer-Dieskau i Gerald Moore) na zmianę z Dvořákiem (Rafaelem Kubelíkiem), ale i tak mielibyśmy silne wrażenie, że chodzi o Griega (Waltera Giesekinga). Są warianty i nie ma nigdy wariantów. Jest zawsze noc, przymglony piknik, twarde lądowanie...". - Grzegorz Wróblewski

"Autor nie wybiera żadnej z gotowych recept poetyckich, szukając własnej drogi transponowania zarówno intymności, jak i polityczności na język mowy wiązanej. Dyskrecja nie wadzi tu rozbudowanemu komentarzowi, a rozbudowany komentarz dyskrecji. Tytuł jest tomem, w którym powiedziano dokładnie tyle, ile powinno się powiedzieć". - Arkadiusz Bagłajewski

"Wydaje się, że Tytuł to rzecz o poszukiwaniu miejsca, pozycji, z której można mówić «inaczej», glosować świat bez zbytniej nachalności czy prób epatowania efektami zapożyczonymi z modnych poetyk współczesności. To dopracowana, w każdym calu poetycka formuła przestrzeni, od której wszystko się zaczyna, tak jak od tytułu. Jego nadanie jest jednak aktem pewnego ograniczenia. Toteż czytelnik Tytułu ma możliwość wyboru: może to uczynić i może pozostać sam na sam z nienazwanym początkiem". - Paweł Panas

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Literatury w ramach „Tarczy dla Literatów”.

Zbiór wierszy Jana Pawła Krasnodębskiego jest bogaty w zaskakujące zestawienia faktów, rzeczy, określeń, i w rozpięte szeroko metaforyczne obrazy, nieraz brutalne, zgryźliwe, ale bywa, że niosące ciepło. Autor dzieli swe życie między zatratę i radość, chaos i doskonałość, a także przeciwstawia i zarazem zbliża wzajemnie kobiecość i męskość, w całej ich pełni, w rzadko przez innych pokazywanych barwach i sztafażach. Dzieli przekaz między siebie, ostro doświadczonego klęską i sukcesem, kobietę z jej całą osobliwością, wszystkim zawiadując jako narrator, który zestawia rzeczy w rozedrganej wizji. Przekorny tytuł każe się domyślać, że jednak poeta chce wracać, a tylko śmierć, kto wie, czy nie samobójcza, zabarykaduje mu drogę... Bo życie jest rodzajem samozagłady.

Piotr Müldner-Nieckowski

Zbiór wierszy Bartłomieja Józefa Kucharskiego to delikatna, że nie powiem koronkowa opowieść pisana prostymi komunikatami o tym, co wydawałoby się wiemy, co znamy. A jednak żaden z nich ani trochę nie trąci banałem, nie jest pusty. Każdy niesie ogromną energię ducha. Wszystkie zachęcają, zdumiewają urodą prostoty i odkrywania nowości w tym, co wydawałoby się jest takie oczywiste. Jeśli nie jest to treść, to czysta emocja, a jeśli nie emocja, to brzmienie. I jeszcze nad tymi wierszami unosi się coś nieuchwytnego: zachwyt nieznanym bytem, Bogiem, którego wciąż nie rozumiemy, a który jest tak blisko…

Z jakich jesteś, małpko, atomów, cząsteczek? w jakie roguelike światy niosą cię nóżki? W jakie wierzysz wieże? W jakiej szafie trzymasz wspólnego trupa, tfu, przodka? Co czyha na ciebie? Kłus kłusowników, wnikliwe wnyki, głodne wódki usta, sprzedawcy towaru, DNA bananów, nożyki, haczyki, krwiste atramenty. Co na ciebie czyha? Język, brak języka.

(Czytelniczko, Czytelniku - pod małpkę podstaw siebie).

Anna Adamowicz

Kto was tu postawił, Czytelniczki, Czytelnicy, wieże z oczu i skóry, dźwięczne, jak kamertony, skrzepnięte jak bursztyny? Pomyślcie - co, jeśli ewolucja nie jest prostą drogą z punktu A do punktu B, tylko dziki, chaotycznym tańcem, znikąd donikąd? Gimnastyką artystyczną z szarfami z DNA? Wiecie, że tysiące lat ewolucji narządu wzroku były po to, żebyście mogły/mogli przeczytać tę książkę? Nie zmarnujcie tych tysięcy.

Laura Osińska

Wieża - punkt widokowy, z którego widać więcej, szerzej, widać przeszłość, przyszłość, równoległe światy, wydarzenia niebyłe, wydarzenia potencjalne, zmyślone genomy, skonfabulowane białka. Kaszuba z tej wieży głosi, z tej wieży strzela, z tej wieży miesza języki, gdzieś między abstrakcyjną ideą a namacalnym strachem. No i co tam, Czytelniczko, Czytelniku - posłuchasz? Zrobisz unik? dasz się ustrzelić? Wtargniesz na szczyt?

Tytania Skrzydło

Książka została wydana w ramach „Programu Wsparcia Debiutantów”, organizowanego przez Instytut Literatury.

Marcin Pierzchliński - ur. 1987. Poeta, artysta i muzyk. Laureat Połowu i finalista Pracowni pierwszej książki Biura Literackiego; dwukrotnie nominowany do nagrody głównej w konkursie im. Jacka Bierezina. Publikował m.in. w "Lampie", "Wakacie" i "Wizjach". Jego wiersze znalazły się w Globalnych wioskach i Głodzie. Antologii Nowego Dokumentu Tekstowego 2020. Prowadzi spotkania autorskie, a na Kanale Książkowym realizuje cykl Mniej więcej o poezji.

Iza Smolarek - poetka, pisarka, fotografka, dziennikarka, prezenterka radiowa, autorka tekstów piosenek. Studiowała nauki polityczne oraz socjologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Finalistka Dżonki - nagrody im. Stachy Zawiszanki na najbardziej interesujący poetycki debiut książkowy - "się lenienie" (Wydawnictwo Portret, 2006), który również był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia. Autorka tomu "Stany zmysłowe" (Librtum Arbitrum, 2007) oraz powieści kryminalnej "Wilk" (Wydawnictwo SuperNowa, Warszawa 2006), za którą otrzymała główną nagrodę w konkursie na najlepszą współczesną powieść detektywistyczną, organizowanym przez Wydawnictwo Rzeczpospolita. Współautorka antologii poetyckich i prozatorskich. Wiersze publikowała m.in. w: "Odrze", "Akcencie", "Toposie", "Migotaniach", "Frazie", "Portrecie", "Akancie" oraz w czasopismach literackich w Wielkiej Brytanii oraz Stanach Zjednoczonych. Laureatka wielu konkursów literackich. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie literatury (2006). Jej wiersze były tłumaczone na język angielski, włoski i ukraiński. Obecnie współpracuje z Radiem Wnet, dla którego współprowadzi (razem z Alexem Sławińskim) Studio Londyn oraz autorską audycję PopArt. Od 2007 roku mieszka w Anglii. Członikini Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie.

Wydawca: Fundacja Duży Format
Redakcja: Jarosław Jabrzemski
Projekt okładki: Daria K. Kompf
ISBN 978-83-66584-28-0

Krystyna Lenkowska – poetka, tłumaczka, prozaiczka, eseistka, krytyk literacka. Wydała trzynaście tomów poezji (jedenaście w Polsce, jeden w Ukrainie i jeden we Francji), jedną powieść, dwa audiobooki oraz przekłady poezji Emily Dickinson pt. Jest pewien ukos światła. Wiersze opublikowała także w pismach literackich w Polsce. Jej twórczość poetycką tłumaczono m.in. na angielski, ukraiński, albański, chiński, hiszpański. Nagrodzona w Sarajewie (konkurs „Seeking a Poem” 2012), w Macedonii i Albanii (festiwal „Ditet e Naimit” 2013), Indiach (The World Congress of Poets 2019). Wiersz poetki został włączony do jednej z najbardziej reprezentatywnych antologii polskiej poezji kobiecej pt. Scattering the Dark: An Anthology of Polish Women Poets (Buffalo, White Pine Press, 2016). Autorka należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury oraz Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. Reprezentowała Polskę na wielu festiwalach, kongresach, rezydencjach literackich, m.in. w Albanii, Bośni, Chinach, Indiach, Hiszpanii, Izraelu, Kanadzie, na Litwie, w Macedonii, Meksyku, Słowacji, Szwajcarii, Ukrainie, USA i we Włoszech.

Joanna M. Vorbrodt – jako poetka, autorka tekstów piosenek, kompozytorka debiutowała na antenie Polskiego Radia (1998). W 2002 roku interpretacje jej wierszy zostały nagrane przez aktora Krzysztofa Kołbasiuka. Od 2004 roku mieszka i tworzy w Warszawie. Publikowała między innymi w: Kwartalniku „AKCENT”, „Migotaniach i Przejaśnieniach”, „Portrecie”, „Magazynie Materiałów Literackich CEGŁA”, „Zeszytach Poetyckich”, „Kwartalniku literacko-artystycznym SZAFA”, „HELIKOPTER OPT”, „Poezji Dzisiaj”, „Gazecie Kulturalnej” i innych. W latach 2017–2019 jej wiersze ukazywały się w Antologiach Warszawskiej Jesieni Poezji. Dwukrotna stypendystka ZAiKS (2017, 2020).

Tom Dla syna stanowi kontynuację wydanego rok wcześniej tomu „Wolne fale” i zawiera 65 wierszy – obrazów odmalowujących krajobrazy współczesnych ulic, domów, dróg, w których i po których kroczy, przesiaduje, przystaje, zadziwiony i wewnętrznie rozedrgany współczesny bohater – podróżnik. Nie wiemy skąd wyszedł i nie wiemy, dokąd zmierza. Tajemnica towarzyszy nam od początku do końca tego tomu.

Głównym bohaterem opowieści jest Ilja Szrajbman (1905-1943), żydowski sportowiec występujący w polskich barwach. Poznajemy go u schyłku życia, zamkniętego za murami getta warszawskiego. Dzięki retrospekcjom poznajemy losy Szrajbmana. Od początków kariery pływackiej, rekordów Polski, zniechęcenia do sportu, prób założenia własnego przedsiębiorstwa, powrotu na pływalnię i wyjazdu na IO w Berlinie, aż do wybuchu wojny, pobytu w getcie, walce w powstaniu i śmierci w pierwszych jego dniach.

Po zakończeniu czynnego uprawiania sportu Szrajbman chciał się poświęcić karierze filmowej. Miał zagrać w polskiej wersji przygód Tarzana, reżyserowanej przez Juliusza Gardana (zdjęcia zaplanowano na wiosnę 1940 r). Plany przerwał wybuch II wojny światowej.

Punkty kulminacyjne opowieści to start polskiej sztafety pływackiej (złożonej ze sportowców żydowskiego, niemieckiego, polskiego, śląskiego i ukraińskiego pochodzenia) na Igrzyskach Olimpijskich 1936 r. w stolicy III Rzeszy oraz zagłada warszawskiego getta.

Historia Ilji Szrajbmana jest zarazem historią przenikania się środowisk artystycznych (przede wszystkim filmowego) i sportowego w przedwojennej Polsce. Historią pogmatwanych i niełatwych relacji polsko-żydowskich, gdzie obok ogromnego wpływu żydowskich intelektualistów na kształt Polski w latach 1918-1939, prawdziwych przyjaźni i wzajemnego szacunku istniała wrogość i antysemityzm. Tło stanowi narastające zagrożenie ze strony nazistowskich Niemiec, atak na Polskę w 1939 r., zagłada polskich Żydów, powstanie w getcie. Obok Ilji Szrajbmana występują autentyczne postaci, m.in. Juliusz Gardan, Michał Znicz, Wiera Gran, Miriam Ajzensztadt, Szapsel Rotholc, Eugeniusz Cękalski.