Poezja

Respekt dla woli autora i jego prawa do kreacji wizerunku oraz pierwszorzędnego prawa do decydowania o kanonie swych dzieł doprowadziło w niniejszej próbie edycji do pójścia na kompromis w kwestii układu tomów. Postanowiłam zrezygnować z układu w całości chronologicznego i tomy przez autora pomijane milczeniem umieścić na końcu zbioru, aby zaakcentować stosunek twórcy do nich oraz miejsce, które sam im nadał w kanonie swej twórczości, nie skazując ich jednak na zapomnienie i zagładę. Rozwiązanie to uznałam za najlepszą odpowiedź zarówno na wyzwania historii literatury, która domaga się prawdy, jak i pamięci o autorze, która domaga się poszanowania jego woli. Dzieła literackie nie są bowiem tylko korpusem tekstów, ale są korpusem tekstów bardzo swoistym, bo podlegającym kreacji autorskiej i przynależącym do sfery własności osobistej autora. Dlatego należy je w sposób najdoskonalszy z możliwych uszanować, oddając jako wersję kanoniczną tę, która jest najbliższa intencji twórczej samego twórcy kanonu dzieła, w najdojrzalszej jego formie.

Zbigniew Jerzyna – ur. w Warszawie w 1938 r. Poeta, eseista, dramaturg, edytor. Autor słuchowisk radiowych i książek dla dzieci. Opracował i wstępem poprzedził zbiory utworów Jana Kochanowskiego, Jana Lechonia, Władysława Sebyły, Mirona Białoszewkiego, Osipa Mendelsztama, Anny Achmatowej, Reinera Marii Rilkego, Stanisława Przybyszewskiego, Barbary Sadowskiej. Założyciel Spółdzielni Wydawniczej „Anagram”. Dramat „Iskrą tylko” był w 1985 nagrodzony na Międzynarodowych Targach Lipskich.

Nie po raz pierwszy się okazuje, że trzeba niebywałego oka, ucha i talentu, żeby pisać o współczesności prosto, barwnie i zarazem odkrywczo. Z góry wiemy, jak wielu ludzi z wielkim wykształceniem mało dostrzega zła, bzdury i głupoty, i domyślamy się, ilu wiersze Bartłomieja Siwca przyjmie ze zdumieniem. Ale niech one ich podkręcą. Są dokuczliwe, choć w czytaniu bardzo przyjemne i zawierają sporo dobrego smaku, wcale nie z puszki.

- Piotr Müldner-Nieckowski

Po co poecie poczucie humoru? O, nie po to, żeby wywoływać śmiech, nie jest przecież wesołkiem, opowiadaczem dowcipnych historii. Żeby dostrzegać wielowymiarowość prawd – mówiąc w skrócie. U Bartłomieja Siwca humor służy ironii, co wpisuje się w bogatą tradycję polskiej poezji i dobrze robi wierszom.

- Anna Nasiłowska

Bartłomiej Siwiec – urodzony w 1975 roku w Bydgoszczy, prozaik, poeta, krytyk literacki. Autor czterech powieści: Zbrodnia, miłość, przeznaczenie, Autodestrukcja, Przypadek Pana Paradoksa, 16 schodów, zbioru opowiadań Wszyscy byli umoczeni i pięciu zbiorów wierszy: Instrukcja zabicia ptaka, Matka i róża, Przepompownia, Starsza pani poezja, Domysły na temat Ruxa. Jego wiersze, szkice i recenzje były drukowane na łamach „Toposu”, „Tekstualiów”, „Frazy”, „Elewatora”, „Epei”, „Okolicy Poetów”, „Akantu”, „Gazety Kulturalnej”. Bartłomiej Siwiec jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich.

Urszula Sieńkowska-Cioch – autorka książki dla dzieci pod tytułem „Przygody Jeża Szymona” (2017) oraz tomu wierszy „na niby” (2022). Pracuje w Zespole Szkół Specjalnych w Augustowie jako nauczycielka. Urodziła się i mieszka w Augustowie.

Nowy tom wierszy Andrzeja Zielińskiego – artysty muzyka: solisty, kameralisty, aranżera, kompozytora, pedagoga.

Rok 2022 stwarza okazję do podsumowania i świętowania dorobku Artysty – jest bowiem zwornikiem trzech jego jubileuszy: 75 rocznicy urodzin, 60 roku działalności artystycznej oraz 50-lecia pracy pedagogicznej. W to świętowanie wpisuje się również edycja wierszy, które mają Państwo przed sobą.

Andrzej Zieliński – artysta muzyk: solista, kameralista, aranżer, kompozytor, pedagog.

Zdobywca czołowych nagród w krajowych i zagranicznych konkursach akordeonowych, w tym pierwszej nagrody w 1963 r. w Klingenthal (Niemcy). W 1972 roku ukończył z wyróżnieniem studia na wydziale instrumentalnym w warszawskiej PWSM. W latach 1967-1994 był instrumentalistą Warszawskiego Kwintetu Akordeonowego. Koncertował w Europie i w Azji. Nagrywał dla firm fonograficznych oraz rozgłośni radiowych i telewizyjnych.

Jako poeta zadebiutował w 1995 roku na łamach tygodnika „Przegląd katolicki”. Swoje utwory publikował w prasie i w wydawnictwach katolickich. Istnieje także muzyka inspirowana tekstem pasyjnego poematu „Droga” zarejestrowana na płycie CD (Stanisław Moryto – Carmina crucis, DUX 0385).

Artysta realizuje również pomysł łączenia obydwu dziedzin swojej twórczości. Powstają spektakle poetycko-muzyczne: „Droga. Misterium Męki Pańskiej” oraz „Z nich zaś największa jest miłość” w autorskiej interpretacji.

W 2003 r. Andrzej Zieliński otrzymał wyróżnienie w I Ogólnopolskim Konkursie Literackim im. ks. Józefa Jamroza w Rabce-Zdroju.

"take flight Piotra Wiesława Rudzkiego to nade wszystko swoisty, rozpisany na etapy i stacje (11 ich) mały podróżny poemat. […] Rudzki swój poetycki reportaż nasyca lokalnym konkretem, sytuując go zarazem w uniwersalnej przestrzeni bosko-ludzkich oczekiwań i celów. To również swego rodzaju mały traktat antropologiczny, w którym wyjściową frazę stanowi apostrofa wypowiadająca zachwyt nad darem istnienia, darem podróży, darem wyrażania, a przenika je wszystkie wezwanie do tego, by „wysoko” był „człowiek”! Utwór gdańskiego poety jest zapisem owej tęsknoty-wyzwania i poetycką nań odpowiedzią".

                                                                                                                                                         - Kazimierz Nowosielski

Agnieszka Ginko-Humphries – poetka i pisarka, laureatka ogólnopolskich konkursów poetyckich. Publikuje pod nazwiskiem Ginko. Za poezję i prozę dla dzieci otrzymała w 2015 ogólnopolską Nagrodę Guliwer w Krainie Olbrzymów. Jej debiutancki tomik wierszy „Kruche” (2017) nominowany był do Lubuskiego Wawrzynu Literackiego oraz Nagrody A.Waśkiewicza Związku Literatów Polskich. W 2021 roku podczas XI gali Związku Literatów Polskich otrzymała główną Nagrodę Literacką im. A. K. Waśkiewicza za tomik wierszy "Modlitwa spod znaku Ryb", który nominowany został również do Lubuskiego Wawrzynu Literackiego. Autorka pięciu książek dla dzieci: wierszy „Ciotka Klotka i inne historie” (Pascal, 2010, wyróżnione w konkursie Książka Przyjazna Dziecku 2011), „Podróż Srebrnego” (Wilga, 2014, finalistka Konkursu Makuszyńskiego 2014), „Tutlandia” (Media Rodzina 2013, nominowana do nagrody Książka Roku 2013 IBBY), „Tutlandia – Niespodzianki” (Media Rodzina 2015, wyróżnienie FENIKS 2016 na Targach Książki w Warszawie) oraz „Bajki z dżungli i oceanu” (Media Rodzina, 2018, umieszczona na Liście BIS PS IBBY, polecana przez jurorki konkursu #książkaroku2018 PS IBBY). Autorka trzech książek dla nauczycieli i animatorów z zakresu edukacji kulturalnej (Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki). Tłumaczenia z zakresu kultury i sztuki publikowała min. w Gazecie Wyborczej, Dysonansach, Przekładańcu, wydawnictwach UJ i PWM, a także Zephyr Press, USA i Routledge, Wielka Brytania. W 2018 otrzymała Nagrodę Kulturalną Prezydenta Zielonej Góry, gdzie mieszka od 2015. Należy do Związku Literatów Polskich i Stowarzyszenia Jeszcze Żywych Poetów. Jest zastępcą redaktora naczelnego kwartalnika „Pasje literackie”. Pracuje w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze.

Marta Ewa Romaneczko – filozofka, psycholożka i lingwistka.

Studiowała i prowadziła badania między innymi na: Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Loránda Eötvösa w Budapeszcie, Uniwersytecie w Porto, Uniwersytecie Oksfordzkim, Uniwersytecie Zagrzebskim oraz Norweskim Uniwersytecie Nauki i Technologii w Trondheim. Pracowała jako neuropsycholożka i neurorehabilitantka osób po ciężkich urazach mózgu. Przez pewien czas mieszkała na Bałkanach, gdzie zajmowała się zagadnieniami z zakresu psychologii konfliktów zbrojnych, stresu pourazowego oraz terroryzmu. Pisze poezję i publicystykę. Zarabia jako rekruterka. Ponadto pasjonuje ją rynek pracy i zarządzanie zasobami ludzkimi.

Michalina Janyszek – rocznik 85, urodzona w Olsztynie. Publikowała wiersze m.in. w „Borussii”, „Odrze”, „Toposie”, „Kresach” i „Portrecie”. Publikuje również w Internecie. Autorka bloga literackiego https://celebrujczaswolny.pl/.

W 2010 r. ukazał się jej debiutancki tomik „Wiersze dokonane”, wydany w serii „Biblioteka Autorów z Warmii i Mazur” przez Oddział Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w Olsztynie.

„Ptaszyna. Koniec czyli początek” Darii K. Kompf to tomik-skrypt z rozmyślań i doświadczeń skoncentrowanych wokół tematu przemiany. Zmiany niedoszłe, nieudane, rozpoczęte, lecz niezakończone, dostrzegalne w skali mikro i makro, niedostrzegane, decydujące zarówno o istnieniu, jak i sposobie bycia. Autorka podejmuje w niej ponadto kwestie takie jak czas, oddech, sens i ostateczność – towarzyszące wszystkim, ale przecież także każdemu z osobna. Uwagę zwracają też sposoby ich przekazywania – tomik oferuje formy dłuższe i krótsze, a nawet opowieść graficzną autorstwa poetki.

- Joanna Żabnicka

Samantha Kitsch

Pseudonim literacki, pod którym ukazało się osiem zbiorów poezji: Bahama (Obserwator), 25 wierszy (Mamiko), Helena (Instytut Mikołowski), Ulubiony sport (Instytut Mikołowski), wszystko jest kleptomania. autoremiks (Kwadratura), kolaże kolarzy (Dom Literatury w Łodzi, SPP Oddział w Łodzi), konfiskata konfetti (Dom Literatury w Łodzi, SPP Oddział w Łodzi) i siedmiu złodziei (SPP Oddział w Łodzi, Dom Literatury w Łodzi).

Nowy tom poezji Beaty Kurek zawiera 122 zwięzłe i nieprzegadane wiersze, będące trzeźwymi refleksjami nad miłością zagubioną cywilizacyjnym rozgardiaszu. Są to wiersze wybrane z dotychczasowych tomów Autorki, która w tym roku została przyjęta w poczet członków SPP.

Prof. Wojciech Kruszewski przygotował nową edycję Dziadów litewskich. Edycja ma charakter krytyczny i zawiera dokumentację dla wszystkich autoryzowanych przez Mickiewicza edycji. W aneksie znajdują się fotografie i transliteracje materiałów związanych z genezą tego dzieła, w tym tzw. Dziady I, studium o języku Mickiewicza autorstwa prof. Henryka Dudy oraz obszerna bibliografia.

Wojciech Kruszewski (ur. 1973 w Łomży) – polski literaturoznawca, naukowiec, edytor, redaktor serii wydawniczej, wykładowca Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.

Początkowo pracował na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Gdańskiego, obecnie wykłada sztukę edytorską oraz prowadzi seminaria na temat współczesnej literatury polskiej w perspektywie edytorskiej na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II.

Nie pochlebiaj Cieniowi! o! Ulissie – szlachetny
synu Laerta – wolałbym pomiędzy wami być pachołkiem
ostatniego wyrobnika, nieposiadającego
ziemi, mającego pług za całą własność i zaledwo
zdolnego wyżyć, aniżeli panować jak Monarcha
– nad narodem umarłych!

– Odyseon

Nim jednak będziemy mogli powiedzieć, że wielopokoleniowe prace nad „kanonicznym” wydaniem norwidianów zostały zakończone, warto pokusić się o udostępnienie jednej z najcenniejszych części tej wielkiej spuścizny dla szerszego grona miłośników szczęśliwie przywracanego kulturze narodowej poety. Wybór tego horyzontu czytelniczego wymusza pewne ograniczenia w aparacie komentatorskim, głównie w zakresie szczegółowej dokumentacji dziejów tekstu, choć samo dzieło przez mnożenie dokumentacji nie staje się „łatwiejsze” (popularniejsze), a spojrzeniu tekstologa nie musi przecież ściśle odpowiadać doznanie czytelnika.

Niniejsze wydanie wszystkich części Dziadów Adama Mickiewicza poprzedza obszerny wstęp dotyczący między innymi kompozycji dramatu, najważniejszych idei romantycznych oraz świata wartości Poety: tekstowi towarzyszą liczne przypisy i komentarze. Jako uzupełnienie w Aneksie przytoczone zostały stanowiące kontekst dokumenty, miedzy innymi: plany powstania dalszych części Dziadów rozważania w wykładach paryskich n temat “dramatu słowiańskiego”, wstęp do wydania francuskiego, fragmenty eseju George Sand mającego za temat Dziady, bajka Goreckiego, wyimki z korespondencji filomatów na temat sceny więziennej Dziadów, fragmenty Państwa i Uczty Platona.

Wydanie jest bogato ilustrowane: na szczególną uwagę zasługują zachowane portrety rzeczywistych bohaterów sceny więziennej Dziadów części III, przybliżając ich nam i podkreślając realizm dramatu Mickiewicza.

O Dobru, Prawdzie, Pięknie

Szept Gai Alicji Patey-Grabowskiej – Wielkiej Damy Poezji (tytuł przyznany w 1997 r. przez Międzynarodową Akademię Literatury i Sztuki La Crisalide w Katanii) – osnuty jest wokół symboliki kobiecości utrwalonej w obrazach profetyczno-kosmologicznych.

Za wierszami podążajmy w skupieniu, jak za zwiewnym przewodnikiem. Alicja Patey-Grabowska sprawia, że stęskniony za wysublimowanym pięknem odbiorca wsłucha się w Szept Gai, dotrze do Osobliwego punktu. Będzie podróżował Perpetuum mobile, znajdzie się niespodziewanie w Oku cyklonu, stanie się świadkiem Kosmicznego karambolu. Przekona się, że skoro Wszystko jest poezją, to nieśpieszno mu do realności. Wraz z poetessą zwróci się do Cypriana K. Norwida. Zafrapuje go Cielesność, nie uwięzi go w Mariańskim Rowie codzienności Ballada o przypalonym garnku, wszak w tej międzyplanetarnej peregrynacji wita go (i odtrąca zarazem) V Symfonia Beethovena, ale i – Dyktatorek.

Poetessa ma szczególne przesłanie do nas poetów (Poetom ku przestrodze) i prośbę do odbiorców (Opowiedz ciszę), aż wreszcie ogłasza poetycki alert (Oczekiwanie prawdy).

Po lekturze Szeptu Gai staniemy zatem w cieniu Dębów pamięci ubogaceni Dobrem i Powagą, bardziej niż kiedykolwiek.

dr Marta Cywińska

Dla tych, którzy interesują się poezją, nazwisko Alicji Patey-Grabowskiej nie może być nieznane. Autorka wielu tomów oryginalnej poezji, tłumaczona na kilkanaście języków, między innymi przez Karla Dedeciusa i Czesława Miłosza, której Accademia  Araldica Universale la Crisalide w Katanii przyznała w roku 1996 honorowy tytuł profesora i Damy Poezji (jedyny taki tytuł otrzymany przez Polkę) obdarowuje nas kolejnym zbiorem oryginalnych wierszy. Jej niepohamowana wyobraźnia eksploruje obszary historii kultury od zarania dziejów, wnika w przestrzeń kosmologii, dotyka paradoksów polityki. Jest liryczna i – ostra, satyryczna i – czuła.

Krzysztof Saturnin Schreyer

Monika Brągiel - autorka tomów Kim się nie jest (2012) i Wały szkwałowe (2019). Epizodycznie publikuje wiersze, szkice krytyczne i recenzje na łamach czasopism papierowych oraz w sieci. Mieszka w Krakowie.

Zdrowy, świeży i ożywczy minimalizm tych wierszy działa wręcz porażająco - Autorka oszczędnie serwuje plany ucieczki, niejako przy okazji - ale jakże istotnie! - wypowiadając się na tematy społeczne i polityczne; ponadczasowo, stroniąc od pokus łatwej bieżączki.

(od wydawcy)

Bernard Łach – oligofrenopedagog, katecheta, trener UEFA A, przyjaciel osób niepełnosprawnych. Od 2008 roku z przerwami publikuje na portalach poezja-polska.pl oraz publixo.com. Członek Grupy Literackiej Sylaba, Koła Młodych przy Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich Oddział Kraków. Od 20 lat pracuje jako katecheta i pedagog w Zasadniczej Szkole Specjalnej w Nowej Hucie. W szkole dla młodzieży prowadzi grupę wsparcia „Przystanek Przyjaźń” oraz szkolną drużynę piłki nożnej. Jest członkiem zarządu, spikerem i trenerem drużyny oldbojów K.S. Grębałowianka.

Bohater wierszy Muszyńskiego z nostalgiczną czułością i po poetyckim węchu – prawie jak jego pies – „chodzi ścieżkami z dawnych lat”.

Po lekku, w samotności, zagląda m.in. do piwnic, gdzie „plastikowe choinki i depresyjne sreberka”. W oddali tlą się jeszcze wspomnienia z anarchizujących z lekka lat szkolnych. W uszach pobrzmiewa jeszcze piosenka o bursztynku znalezionym na plaży, gdy tymczasem wzywa tzw. dorosłość.

Na szczęście (swoje i nasze) Muszyński „kręci lekki jak ze starych rycin świat jak piłkę do kosza”. I często trafia nim w samo sedno.

Wojciech Brzoska

„Ludzie dzielą się na szczęśliwych i nieszczęśliwych. Nie wiadomo, co lepsze, bo może ci szczęśliwi nie poznali prawdziwego życia i dlatego nie wiedzą, że ono na ogół jest dla nas mało łaskawe. Poza tym ci szczęśliwi rzadko piszą dobre wiersze. Nie jest też tak, że nieszczęśliwi piszą wyłącznie dobre wiersze, ale z pewnością mają większe szanse, żeby to, co wyjdzie spod ich ręki, było wybitne. Na podstawie tych wierszy mam pewność, że Sylwia Jaworska nie jest osobą szczęśliwą, to niedobrze dla niej, ale bardzo dobrze dla literatury. W tych wierszach nie dzieje się nic szczególnego i to jest niebywałe, że z tak pozornie błahych wydarzeń, jak wspominanie czasu, gdy autorka nosiła podkolanówki, czy z czynności mycia podłogi, można ulepić wiersz, który poruszy i zostanie w czytelniku. To wielki dar – trzeba mieć szczęście, albo i nieszczęście, żeby go otrzymać. Od kogo jest ów dar? Właśnie, to jest pytanie!"

Olgerd Dziechciarz

W 2021 roku dzięki ludziom, którym nie są obojętne losy Pustyni Błędowskiej, zrodziła się społeczna inicjatywa pod nazwą Ratujmy Pustynię Błędowską. Naszą walkę o ten wspaniały kawałek ziemi rozpoczęliśmy petycją przeciwko budowie obwodnicy w Kluczach. Niektórzy sądzą, że chodzi tylko o jakieś ideologiczne zamanifestowanie ekologicznych poglądów i spór o fragment betonu. Tu idzie o coś więcej – pustynia to dla nas miejsce, które pamiętamy z dzieciństwa, to wyprawy na wielką przestrzeń labiryntami, które znali tylko mieszkańcy, to zbieranie grzybów z ojcem, to była wszechobecna cisza pośrodku tej wielkiej piaskownicy. Bo pustynia to nie wesołe miasteczko dostępne dla wszystkich. Są takie miejsca, są takie zakamarki ludzkiej świadomości i pamięci, które zlepione z nami podróżują do końca z tym, kto je pokocha i uszanuje tę ciszę. Pustynia, jaką pamiętam, była ukojeniem, fragmentem przestrzeni połączonym z dźwiękami muzyki lat osiemdziesiątych w naszej głowie, zabawą w Indian i pierwszymi uniesieniami. W tym miejscu spotkali się ludzie połączeni wspólnymi pasjami i spojrzeniem na Ziemię. Kolejne nieprzemyślane inwestycje, które rzekomo mają ludzi przyciągać, niszczą to, co najistotniejsze w słowie PUSTYNIA – BEZLUDZIE, PUSTKOWIE.

Druga książka poetycka Baczyńskiej ukazuje się w serii światy niekoherentne.

Maja Baczyńska – twórczyni spektakli, performerka muzyczna  i autorka rewelacyjnego debiutu, jakim jest zbiór poetycki “Pióra dzikich” (Krzywogoniec 2021). W jej poezji urzeka ogromna intymność związków z naturą, z drzewami, ptakami i zwierzętami.  Prezentację wzbogaca wokaliza oraz improwizacje na dzwonki koshi i misy dźwiękowe. 

Joanna Wojciechowska (ur. 1979) – dzieciństwo spędziła na Dolnym Śląsku. Później wielokrotnie przenosiła się z miasta do miasta – od Opola przez Poznań, Kopenhagę, aż po malowniczą, duńską wieś    Hellested, w której  obecnie mieszka wraz z rodziną. Absolwentka Wychowania Plastycznego na Uniwersytecie Opolskim oraz Rzeźby na poznańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Obecnie zajmuje się rzeźbą, ceramiką, rysunkiem oraz malarstwem surrealistycznym.

Szczęsny Wroński - poeta, prozaik, człowiek teatru, performer, redaktor, kreator kultury związany z artystycznym środowiskiem Krakowa i Kielc. W latach 1978-1985 był związany z Teatrem STU (asystent reżysera, współpracownik literacki, kierownik studia aktorskiego). W latach 1999-2013 współtworzył Teatr Dialog. Jest autorem książek poetyckich, prozatorskich i utworów dramatycznych.

Na początku lat 90. założył w Krakowie Teatr Promocji Poezji i pod tym szyldem wciąż realizuje spektakle i wydarzenia promujące literaturę. We wrześniu 1986 r. poznał w Teatrze STU idola swojej młodości, amerykańskiego poetę, Allena Ginsberga, zaprosił go do Kielc i gościł w swoim domu. Zaowocowało to spotkaniami z legendarnym twórcą światowej kontrkultury lat 60. i 70. w Kielcach i w Cedzynie. Wydarzenie to stanowi dla Wrońskiego niewyczerpalne źródło inspiracji zarówno literackiej jak i teatralnej.

Dotychczas wydał trzynaście książek, z których najbardziej reprezentatywne to "Potwór nie opisany" (proza eseistyczna) 1999; "Wolna miłość" (powieść, I nagroda w ogólnopolskim konkursie im. M. Reja z Nagłowic 1998) 2000; "Nie pozwól milczeć sercu" (wybór wierszy) 2008; "Konsultanci" (powieść) 2014; "Czas rozpocząć" (wiersze) 2015; "Piszę poemat" (wywiad-rzeka, poezja, proza) 2017; "Czas się weselić" (wiersze) 2021

Należy do krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, od 2021 roku jest członkiem Zarządu.