Poezja

Z poufnej notatki Don Kichota

dzicy są w lesie

nie za lasem

tuż przed chałupami

czasem umierają

po nocach dzieci wyją

jak koty w marcu

ale co tam

przecież to tylko dzicy

Dulcynea tego nie chce

Don zapisał się do drużyn ochotników

do zadań społecznych i specjalnych

może na starość odpuszcza wiatrakom

a dzicy za lasem zawsze go wkurzali

a teraz są już w naszym lesie

chcą zając naszą okolicę

Warszawa, 3 grudnia 2001 roku

Te wiersze to komiczne i zarazem wstrząsające sprawozdania z miasta nietętniącego wcale życiem, raczej przesiąkniętego rozkładem; Barczyk doskonale interpretuje współczesność z całą naszą technologiczną, narkotykową depresją, opowiada o ludziach tracących grunt pod nogami, albo o takich, których na żaden grunt stać nie będzie; posługuje się językiem przeglądarki i ulicy zarazem, choć przecież to już żadna różnica. Świetna książka!

Łukasz Barys

LUDWIK FILIP CZECH – ur.1959. Mieszka w Gdańsku. Od 1982 związany z Gdańskim Towarzystwem Przyjaciół Sztuki. Współzałożyciel i członek Gdańskiej Grupy Poetyckiej. Główny laureat 38 Konkursu Czerwonej Róży /1997/. Główny laureat w Konkursie Literackim Miasta Gdańska im. Bolesława Faca /2004/. Tudzież laureat innych, mniej znaczących poetyckich potyczek. Książki - brulion "Mgły i zapachy" /1993/, "Wyrąb"/2000/, "Mimikra"/2003/, Gorzkie wakacje"/2004/, "Ślimak i panna"/2007/, "Tabu"/2010/. Pisuje recenzje do bydgoskiego Akantu, gdańskiego Autografu, podlaskiego Kwartalnika Kulturalnego i innych. Jego recenzje można znaleźć na portalu Pisarze.pl.

Kogóż odnajdujemy po latach w wierszach Wieży Montaigne’a? Kto nam się obecnie przedstawia w pełnych prostoty i jasności zapiskach? To mieszkaniec odosobnionej wieży, z której schodzi, by raz jeszcze zrozumieć, kim jest pośród innych ludzi, tych najbliższych i obcych. Te późne wiersze charakteryzują się wyciszeniem i dystansem, gestem mędrca, który nie oczekuje cudów, bo już wie, że ten największy wciąż pozostaje w zasięgu czułego serca. Jest nim trwanie w miłości na przekór zmienności świata. Stąd bierze się spokój frazy, pełna namysłu powolność obrazowania. Nie z rozpaczy czy goryczy, nie z chęci senioralnego moralizowania. Jego bohater pozostaje dziecięco ufny, bo rozpoznał już to, co trwałe i to, co ulotne. Uporządkował rzeczy tego świata. Podobnie jak Mointagne’a, interesuje go „fenomen, jakim jest człowiek: ogląda go i obchodzi ze wszystkich stron” (ostatnie zdanie wziąłem z Boya).

- Karol Maliszewski

Instytut Literatury i Zaułek Wydawniczy Pomyłka z dumą przedstawiają pierwsze kompletne polskie wydanie poezji Emily Dickinson w nowym tłumaczeniu Janusza Solarza.

„Wiersze lanckorońskie" Małgorzaty Misiewicz są jednocześnie sentencjonalne i ulotne. Chwila zastyga w wierszu, jak w bursztynie, który mieni się różnymi odcieniami barw. Ulotność nie kojarzy się powierzchowna impresją, przeciwnie – poprzez jasny ogląd rzeczy poetka wydobywa na świat osadzoną w konkrecie refleksję o przemijaniu oraz – właśnie ulotności życia zawieszonego pomiędzy krawędziami życia i śmierci.

Liryki Małgorzaty Misiewicz są na wskroś religijne. Doświadczenia wyższego porządku wpisują się w pejzaż Lanckorony. Poetka poszukuje literackiego wyrazu, by ukazać drogę od upadku do wzniosłości. Przechodzi przez nią pozornie lekko, chciałoby się powiedzieć, w sposób lotny – na podobieństwo motyla unoszącego się nad lanckorońskimi kwiatami. Właściwie nie dzieje się nic niezwykłego, szczególnych obserwacji nie znajdziemy: turyści piją piwo, jedzą sernik i w tej scenerii odbywa się lot ku niebu. Jednakże sprawy ziemskie nie  tracą swego znaczenia, może tylko wobec nich zwiększa się dystans. Zatem świat poetki został zawieszony między niebem a ziemią, ale bliżej jej chyba do nieba. Albo inaczej: jeśli tłumaczyć doświadczenie ziemskie, to tylko poprzez niebo, które mówiąca hołubi, przyzywa, nosi w sobie (…)

(ze wstępu Michała Piętniewicza)

"Propozycja translatorska Anny Bańkowskiej to rzecz jedyna w swoim rodzaju. Mamy bowiem do czynienia z – jak wyjaśnia Tłumaczka w przedmowie – antologią najczęściej cytowanych wierszy znanych autorów. Są to autorzy niemal wyłącznie anglojęzyczni, wybitni poeci różnych epok, reprezentowani tutaj utworami ponadczasowymi, wciąż żywymi w czytelniczym odbiorze. Może dziwić, że niektóre z tych wierszy nie doczekały się jeszcze polskich
przekładów. Niniejsza książka wypełnia tę lukę." - Andrzej Appel

Urodzona w 1971 roku w Mławie. Lata dzieciństwa spędziła w Żurominie. Czas studiów związała z Olsztynem. Aktualnie mieszka w Uniejowie. Szczęśliwa matka i żona. Z wykształcenia nauczycielka. Wiersze poetki publikowane były w: ,,Twórczości”, ,,Babińcu Literackim”, „Protokole Kulturalnym”, „Akancie”, ,,Lirydramie”, ,,Interze”, ,,Obszarach Przepisanych”, ,,Wytrychu”, „Poezji Dzisiaj”, „Dzienniku Polskim”, „Gazecie Kulturalnej”, „Helikopterze”, „Biuletynie Uniejowskim”, „Uniejowskich Stronach”, „W Uniejowie”, na portalach, w almanachach oraz kilku antologiach.

Na podstawie jej poezji powstał koncert poetycko-multimedialny w reżyserii Małgorzaty Szyszki, śpiew Aldona Jacórzyńska, muzyka Anna Jędrzejewska. Jej wiersze tłumaczone były na język angielski, ukraiński, rosyjski, hiszpański, portugalski, turecki. Laureatka konkursów poetyckich. Od 2021 redaktorka rubryki Wiersz Numeru w Biuletynie Literackim. Wydała tomiki: Okruchy codzienności (wyd. TPU 2015 r.), Dysharmonie (wyd. ANAGRAM 2018 r.), Kim jest Zachary? (wyd. ANAGRAM 2020 r.).

Poezja ruderalna Marka Pacukiewicza bierze na swoje radary miejsca zapuszczone i opuszczone. Mając serce dla cywilizacyjnych odpadów, wiodących swój nieistotny żywot z boku głównych nurtów, zapuszcza się w rejony porzuceń. Szuka dla siebie wersów w bramach, na wysypiskach, za sklepem. Pod kapslem rzuconym w kratkę, przy puszce rdzewiejącej na tyłach kiosku. (...)

Bartosz Suwiński

"W niniejszej antologii znalazły się wiersze wybrane z tomików poezji opublikowanych w serii Biblioteka «Toposu». Oczywiście nie ze wszystkich tomików. To byłoby niemożliwe zarówno ze względu na ich liczbę (prawie dwieście pozycji), jak i z uwagi na objętość książki, bo ta – jak ustalili Wydawcy – nie powinna przekroczyć czterystu stron. Nie mogąc pokazać tego wszystkiego, co chciałbym pokazać, postanowiłem zamieścić w antologii wiersze reprezentatywne dla idei «Toposu», jeśli naturalnie taka idea jest i jeśli jest ona w jakiś sposób możliwa do uchwycenia". - Krzysztof Kuczkowski

"Pierwszy raz pojechałam w Bieszczady. Dobiegał końca mój pierwszy dzień pobytu w schronisku «Pod Małą Rawką». Podszedł do mnie przyjaciel i podał malutki, kserowany tomik z wierszami: Bieszczadzka poezja – Stanisław Żurek. I tamte wiersze, obok wszystkich wielkich i znanych, harasymowiczowskich, ziemianinowskich, zostały tak ze mną do tej pory." - z forum internetowego „Bieszczadzka poezja...”

Zbiór wierszy Waldemara Żyszkiewicza jest poetyckim komentarzem do historii ostatniego półwiecza: refleksyjnym, poważnym a czasem humorystycznym – pokazuje intelektualną ewolucję pisarza, od prób artystycznego przezwyciężania tradycji awangardowej i nowofalowej, aż po namysł nad konfliktami polskiej współczesności i kryzys zachodniej cywilizacji. Ta poezja powstawała w czasach, kiedy panował „wolny rynek eschatologii”, ale podmiot twórczy doszedł do wniosku, że „życie rozkwita od poruszeń duszy” oraz próbuje zapisywać „błyski epifanii w szczelinach między człowiekiem a Transcendencją”. Rzadki przypadek w najnowszej liryce (nie tylko polskiej) tomiku wierszy, który wzbogaca naszą wiedzę o otaczającej nas naturze i historii, o człowieku – jego dążeniach, rozterkach, dramatach i radościach.

– Krzysztof Dybciak

Nowy tom Zygmunta Ficka to wiersze o zmartwychwstaniu, o powinowactwie śmierci i snu, o przechodzeniu z mroku w światło, z niepamięci w obecność. To synchronizacja własnego oddechu z oddechem ziemi. Tu namacalna, ruchliwa rzeczywistość dzieje się w doświadczanej przez podmiot ponadczasowej nieruchomości. Tu rzeka płynie i w nieskończonym morzu rozpływa się bez łęku; dźwięki trąbki zwiastują odrodzenie - wibrują, wirują na tle okien jak liście, piórka, płatki śniegu, płatki kwiatów jabłoni. Tu — w ociemniałych oknach domu...

...Światełka gwiazd i ogienki

perzu obcują z tą

ciemnością, co schodzi z góry i napełnia

dom, w którego oknach jak łzy szklą się 

gwiazdy, także i płomyki z perzu

jak gwiazdy w nich błyszczą. Obecnie

do tego domu już nikt nie wraca.

     Zygmunt Ficek, Tamten dzień

Marta Mazurkiewicz-Stefańczyk

Joanna M. Vorbrodt – jako poetka, autorka tekstów piosenek, kompozytorka debiutowała na antenie Polskiego Radia (1998). W 2002 roku interpretacje jej wierszy zostały nagrane przez aktora Krzysztofa Kołbasiuka. Od 2004 roku mieszka i tworzy w Warszawie. Publikowała między innymi w: Kwartalniku „AKCENT”, „Migotaniach i Przejaśnieniach”, „Portrecie”, „Magazynie Materiałów Literackich CEGŁA”, „Zeszytach Poetyckich”, „Kwartalniku literacko-artystycznym SZAFA”, „HELIKOPTER OPT”, „Poezji Dzisiaj”, „Gazecie Kulturalnej” i innych. W latach 2017–2019 jej wiersze ukazywały się w Antologiach Warszawskiej Jesieni Poezji. Dwukrotna stypendystka ZAiKS (2017, 2020).

Religijność Ziemianina jest żywa, dynamiczna, w sytuacjach rozpaczy i buntu nawet dramatyczna, a  niektóre z  jego wierszy, jak np. z  tomu Przymierzanie peruki, są poruszającym zapisem zmagań i  przewartościowań również w tej sferze. Nawet tzw. „godzenie się z losem”, czy też z „wyrokami Opatrzności” nie jest pozbawione gorzkiego dystansu i wciąż otwartych pytań.

(Z recenzji prof. dra hab. Romana Mazurkiewicza)

Książka została wydana w ramach „Programu Wsparcia Debiutantów”, organizowanego przez Instytut Literatury.

Marcin Pierzchliński - ur. 1987. Poeta, artysta i muzyk. Laureat Połowu i finalista Pracowni pierwszej książki Biura Literackiego; dwukrotnie nominowany do nagrody głównej w konkursie im. Jacka Bierezina. Publikował m.in. w "Lampie", "Wakacie" i "Wizjach". Jego wiersze znalazły się w Globalnych wioskach i Głodzie. Antologii Nowego Dokumentu Tekstowego 2020. Prowadzi spotkania autorskie, a na Kanale Książkowym realizuje cykl Mniej więcej o poezji.

Nie pochlebiaj Cieniowi! o! Ulissie – szlachetny
synu Laerta – wolałbym pomiędzy wami być pachołkiem
ostatniego wyrobnika, nieposiadającego
ziemi, mającego pług za całą własność i zaledwo
zdolnego wyżyć, aniżeli panować jak Monarcha
– nad narodem umarłych!

– Odyseon

Nim jednak będziemy mogli powiedzieć, że wielopokoleniowe prace nad „kanonicznym” wydaniem norwidianów zostały zakończone, warto pokusić się o udostępnienie jednej z najcenniejszych części tej wielkiej spuścizny dla szerszego grona miłośników szczęśliwie przywracanego kulturze narodowej poety. Wybór tego horyzontu czytelniczego wymusza pewne ograniczenia w aparacie komentatorskim, głównie w zakresie szczegółowej dokumentacji dziejów tekstu, choć samo dzieło przez mnożenie dokumentacji nie staje się „łatwiejsze” (popularniejsze), a spojrzeniu tekstologa nie musi przecież ściśle odpowiadać doznanie czytelnika.

Bernard Łach – oligofrenopedagog, katecheta, trener UEFA A, przyjaciel osób niepełnosprawnych. Od 2008 roku z przerwami publikuje na portalach poezja-polska.pl oraz publixo.com. Członek Grupy Literackiej Sylaba, Koła Młodych przy Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich Oddział Kraków. Od 20 lat pracuje jako katecheta i pedagog w Zasadniczej Szkole Specjalnej w Nowej Hucie. W szkole dla młodzieży prowadzi grupę wsparcia „Przystanek Przyjaźń” oraz szkolną drużynę piłki nożnej. Jest członkiem zarządu, spikerem i trenerem drużyny oldbojów K.S. Grębałowianka.

Ten licencjonowany przewodnik przez ciemną dolinę węgla i stali, nawet gdy chodzi bardziej o „tu” niż „tam”, czule, aczkolwiek nie stroniąc od ironii, identyfikuje szersze plany i konteksty. W czasie i przestrzeni dba o naturalną kolej rzeczy i myśli. W końcu Ziemię czynić sobie poddaną może wyłącznie natura. Człowiek tylko w niej grzebie i jest pogrzebany.
Mariusz Jochemczyk nie rzeźbi tłustym drukiem chudych myśli; z finezją buddyjskiego mnicha porządkuje śląskość, jaka nam została. Jaka może trwać i koegzystować w pozornie monolitycznym tworze państwowym i językowym, nawet jeśli najczęściej wydobywa się ją już tylko z mroków przeszłości. W dobie kryzysów moralnych i etycznych, gdy katastrofy kopalniane zostały zastąpione przez klimatyczne.
Uspokajam: „Ukrytej opcji” daleko do spisku rodem z traktatu dydaktycznego. To swoista oczyszczalnia ściegów. Bogactwo form i poetyk w rygorze porządku treści. Odpowiednio ustawione wektory wierszy. Uczciwie przepracowane pamięć i tożsamość. Czego więcej może pragnąć śląska (aż chce się dopowiedzieć: i nie wyłącznie śląska) dusza?

- Rafał Gawin

Autorka z wielką swobodą przechodzi ze światów tak doskonałych jak demokracja pszczelich rojów do krain zorganizowanych w cyberprzestrzeń własnego ciała, paradoksalnie tym bardziej niepoznanych i tajemniczych, a jednak uczących definiowania pojęć, w które się uwikłały. Wiedzie śladami liryki garwolińskich pastwisk, leszczyńskich przędzalni jedwabiu albo nagłych zdarzeń gdzieś na Sycylii, które wytrącają z kolein codzienności. Wszystko po to, żeby w pozornym nadmiarze wiedzy o życiu znajdować wzory geometrii uczuć i postaw, a na tej podstawie także zarysy prawdy. Piękna poezja, każdy może w niej znajdować własne tropy i oceny.

– Piotr Müldner-Nieckowski

Trap Krypt uchyla wiele ciekawych drzwi, obiecujących szans dla polskiej poezji. Wbrew nostalgicznym modom, proponuje ucieczkę naprzód, biorąc dla wyobraźni to, co najlepsze z różnych rejestrów kultury.

Michał Koza

Fotografia

na zdjęciu tego nie
widać ale ona mnie
kochała Stoi tutaj
na zewnętrznej stronie
fotografii w niebieskim
powietrzu w różowej
skórze Ale zapewniam
was że wewnątrz cichutko
bije jej serce

Wiersz z książki