„Jeśli mi słowo bić przestanie, co mi po sercu”. O twórczości Kazimierza Wierzyńskiego

Dziś, gdy po ponad pięćdziesięciu latach, jakie upłynęły od śmierci poety, ponownie odczytujemy w kraju jego wiersze na tle dokonań innych autorów, nasuwa się konkluzja, że sygnatura „Kazimierz Wierzyński” słusznie kojarzy się wielu odbiorcom poezji z jednym
z najwybitniejszych nowoczesnych liryków, obrońcą zbiorowej tożsamości kulturowej i pamięci, a zarazem rzetelnym artystą, który władając po mistrzowsku wielobarwną skalą ludzkich uczuć, jako „jeden z nas” nie tylko zmagał się z condition humaine, z losem ludzkim, ale też walczył o los godny człowieka. Wyrażał artystycznym słowem pełnię dramatycznego doświadczenia jednostki, żyjącej w burzliwej epoce, uwikłanej w świat wielkomiejskiej cywilizacji, natury, kultury i historii, oscylującej między miłością i rozpaczą, radością i smutkiem, zwątpieniem i nadzieją, lękiem przed śmiercią i pragnieniem wieczności.

SPIS TREŚCI

Wykaz stosowanych skrótów tytułów dzieł Kazimierza Wierzyńskiego / 7

Rozdział I
Jedno życie czy kilka egzystencji?
Zarys biografii Kazimierza Wierzyńskiego / 9

Rozdział II
Poeta dwukrotnie urodzony
Zarys twórczości 1919–1969 / 31

Rozdział III
Wiersze ze słów, którym poeci poświęcają życie
Interpretacje wybranych utworów / 63

    Braterska więź człowieka ze światem przyrody
        Tryptyk (Wiosna i wino 1919) / 63

    Dramat wewnętrzny romantycznego marzyciela
        Lord Jim (Kurhany 1938) / 70

    Powrót do źródeł liryki. Koncert zimowy (Korzec maku 1951) / 83

    Los Orfeusza
        Nowe życie (Sen mara 1969) / 94

    Obrona miłości jako sensu życia.
        Adwokat (Sen mara 1969) / 103

Bibliografia / 111

Nota edytorska / 115

Nota o autorce / 117

Antologia

    Wiosna i wino (1919)
    Zielono mam w głowie / 121
    Gdzie nie posieją mnie / 122
    Ty jesteś taka ładna / 123
    Tryptyk / 124
    Szumi w mej głowie / 126

    Wróble na dachu (1921)
    Manifest szalony / 127

    Wielka Niedźwiedzica (1923)
    Piosenka / 129
    Sumienie /  130
    Pamiątka z Solury / 131

    Pamiętnik miłości (1925)
    Umiłowanie /  133
    Popioły /  134

    Laur olimpijski (1927)
    Match footballowy / 135
    Nurmi / 136

    Rozmowa z puszczą (1929)
    Owoce / 137
    Szaragi / 138

    Pieśni fanatyczne (1929)
    Pieśń ze środka miasta / 139

    Gorzki urodzaj (1933)
    Liryka / 141
    Gołe kości / 142

    Wolność tragiczna (1936)
    Ojczyzna chochołów / 143

    Kurhany (1938)
    Lord Jim / 145

    Ziemia-Wilczyca (1941)
    Święty Boże / 149

    Róża wiatrów (1942)
    Róża wiatrów / 151
    List z Pensylwanii / 152
    Ktokolwiek jesteś bez ojczyzny / 153

    Krzyże i miecze (1946)
    Biblia polska / 155

    Korzec maku (1951)
    Muzy / 157
    Noc prowansalska / 159
    Alviano /  161
    Budzę się w nocy / 162
    List do przyjaciela / 163
    Koncert zimowy / 166
    Wiersz określający światowe znaczenie lisa / 170
    Nie daj się smucić / 172
    Pracownia poety / 174

    Siedem podków (1954)
    Kobiety które tkają / 175
    Do psa wyjącego na środku ulicy / 176
    Ballada o zbuntowanych słowach / 178
    Mowa i ziemia / 180

    Tkanka ziemi (1960)
    Piąta pora roku / 183
    Toast / 187
    Badania lekarskie / 188
    Medycyna / 189
    Ciemny korytarz / 190
    Na jedną sekundę / 191
    Wiersz o Japonii / 192
    Ręce / 193
    Pociecha / 194

    Kufer na plecach (1964)
    Jedno słowo / 195
    Alibi / 196
    Obraz / 197
    W związku z cytatą / 198
    Rzecz wstydliwa / 199
    Zapisany / 200
    Przebity światłem / 201
    Jeże / 202
    Święto trwania / 203
    Panteon / 204
    Kufer / 205
    Wisła i wyspa / 207

    Czarny polonez (1968)
    Nocna ojczyzna / 209

    Sen mara (1969)
    Nie lękaj się / 211
    Próg Persefony / 212
    Akwedukt / 213
    Nowe życie / 214
    Teatr Marcella / 216
    Italienische Reise / 217
    Hannibal ante portas / 218
    Rozmyślania o Piero della Francesca / 219
    Caravaggio / 221
    Andrea Mantegna: Cristo morto / 223
    Adwokat / 224
    Poprawka historyczna / 226
    Na samym dnie / 227
    Z myślą o Albercie Camus / 228
    Sen mara / 229

Od wydawcy / 231

Streszczenie / 233

Summary / 235

BIBLIOTEKA KRYTYKI LITERACKIEJ KWARTALNIKA „NOWY NAPIS”
RADA NAUKOWA: Marian Kisiel, Wojciech Kudyba, Józef Maria Ruszar
RECENZJA NAUKOWA: Wojciech Ligęza, Paweł Tański
AUTOR: Jolanta Dudek
REDAKCJA: Elżbieta Zarych
KOREKTA: Klaudia Kruczek, Aleksandra Luberda
PROJEKT TYPOGRAFICZNY: Marcin Bruchnalski
OKŁADKA: Aurelia Milach
SKŁAD I ŁAMANIE: Alicja Stępniak

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kanon Polski.