Kronikarz „czasów niepewnych”. O Ferdynandzie Goetlu i jego twórczości

W literaturze XX stulecia Ferdynand Goetel wyraziście zaznaczył swoją obecność. Dzięki swoim utworom zdobył uznanie zarówno wśród czytelników, jak i profesjonalnych znawców: krytyków i historyków literatury; był przy tym znany i w Polsce, i za granicą. Jako twórca nie stronił od aktywności w życiu literackim, angażował się w pracę organizacyjną na rzecz środowiska pisarskiego, niekiedy też doświadczał – nie zawsze dla literatury bezpiecznych – związków z polityką. Jego pisarstwo podlegało również ciśnieniu czasu, w którym powstawało. Z dobrymi i złymi tego skutkami. Nieraz te konsekwencje były bardzo dotkliwe, o czym i Goetel, i jego odbiorcy mogli się przekonać. Miał też świadomość powinności, jakie ciążą na pisarzu. Do tych obowiązków należy głoszenie prawdy, której cenę autor Z dnia na dzień poznał jak mało kto. Jemu i jego dziełu zechcemy przyjrzeć się w dwóch perspektywach: biografii i twórczości.

SPIS TREŚCI

Wykaz stosowanych skrótów tytułów utworów Ferdynanda Goetla / 5

Rozdział I
Porządek życia / 9

    1. Meandry wczesnych lat / 9
    2. Wojenne zesłanie i cień rewolucji / 12
    3. Dwudziestolecie międzywojenne – literackie sukcesy i ideowe rozterki / 14
    4. Podczas drugiej wojny światowej i okupacji – praca na rzecz środowiska literackiego i świadectwo o Katyniu / 22
    5. W powojennej rzeczywistości – ścigany i szkalowany w kraju, „nierozbrojony i niepobity” na emigracji / 25

Rozdział II
Porządek literatury / 37

    1. Młodopolskie początki / 37
    2. Prawda o rewolucji – Przez płonący Wschód / 38
    3. Egzotyczna rewolucja w nowelistyce / 40
    4. Kar-Chat – mistrzostwo literackiej formy / 45
    5. Z dnia na dzień – moralitet z awangardową konstrukcją / 46
    6. Humoreski – satyryczne interludium / 49
    7. Twórczość teatralna / 49
    8. „Geografia literacka" / 51
    9. Romanse geograficzne / 53
    10. „Powieść o węglu”, czyli Anakonda / 56
    11. Wojenne opowiadania w konwencji serio i buffo / 58
    12. Powieściowe fragmenty / 70
    13. Memuarystyka najwyższej próby – Czasy wojny i Patrząc wstecz / 75
    14. Nie warto być małym, czyli dzieje „buntu młodych" / 84
    15. Tatry – między gawędą a krajoznawczym szkicem / 89
    16. Odmłodzony Mr. Gill, czyli science fiction w dramacie / 91
    17. Publicystyka / 95
    18. Résumé, czyli bilans / 98

Bibliografia / 101

Nota o autorze / 103

Nota edytorska / 105

Antologia
    Przez płonący Wschód / 111
    Rozdział pierwszy / 111
    Rozdział trzeci / 118
    Ludzkość / 135
    Zemsta / 159
    Czasy wojny / 178
    Rozdział VI. Potoczny dzień / 178
    Rozdział XI. Rok 1943 [Katyń] /  193
    Exodus / 214
    [Samotność] / 229
    Rozdział II Pożegnanie / 229
    Dzieci nie płaczą / 240

Od wydawcy / 247

Streszczenie / 249

Summary / 251

BIBLIOTEKA KRYTYKI LITERACKIEJ KWARTALNIKA „NOWY NAPIS”
RADA NAUKOWA: Marian Kisiel, Wojciech Kudyba, Józef Maria Ruszar
RECENZJA NAUKOWA: Włodzimierz Bolecki, Maciej Urbanowski
AUTOR: Krzysztof Polechoński
REDAKCJA: Adrian Kyć
KOREKTA: Sabina Wojtasiak, Aleksandra Luberda
PROJEKT TYPOGRAFICZNY: Marcin Bruchnalski
OKŁADKA: Aurelia Milach
SKŁAD I ŁAMANIE: Alicja Stępniak

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kanon Polski.