Nostalgiczna pieśń powrotu. O twórczości Floriana Czarnyszewicza – Ireneusz Staroń, Paulina Subocz-Białek

Paulina Subocz-Białek oraz Ireneusz Staroń pokazują pisarza znad Berezyny jako autora na wskroś nowoczesnego, sylwicznego, łączącego w swych utworach konwencje eposu, sielanki, romansu, powieści rozwojowej, przygodowej, historycznej, czy też awanturniczo-łotrzykowskiej. Co więcej: zręcznie poruszającego się pomiędzy prawdą i fikcją, autobiografią i beletrystyką, kompozycją otwartą i zamkniętą, poetyką fragmentu i poetyką „całości”; wirtuozersko zderzającego ze sobą rozmaite rejestry i style polszczyzny, a także jej odmiany regionalne – przełamującego patos humorem, a sielankę katastrofizmem. Nowoczesność Czarnyszewicza to także dystans wobec mitotwórczej roli literatury. Zamieszczone w książce analizy odsłaniają pasjonującą grę, jaką artysta prowadzi z „polskim mitem”, zarazem podważając go i utwierdzając, konstruując i dekonstruując.

Spis treści

Wykaz stosowanych skrótów
dzieł literackich Floriana Czarnyszewicza / 5

Rozdział I
Los pasierba
Biografia Floriana Czarnyszewicza / 7

Rozdział II
Królestwo znad Berezyny
O twórczości Floriana Czarnyszewicza / 13
1. Nadberezyńcy. „Pan Tadeusz XX wieku” / 13
2. Wicik Żywica. Powieść programowa / 27
3. Losy pasierbów. Emigracyjny moralitet / 32
4. Chłopcy z Nowoszyszek. Powieść o edukacji i „nowe Wesele” / 38

Rozdział III
Polska domknięta w mit
Interpretacje wybranych fragmentów Nadberezyńców. Powieści
w trzech tomach osnutej na tle prawdziwych wydarzeń / 47
1. Bitwa w puszczy. Fabularyzacja opisu i liryzacja prozy / 47
2. Śmierć bohaterska jako nośnik idei Królestwa Polskiego / 54
3. Narrator jako dobry gospodarz. Miara realizmu / 62

Bibliografia przedmiotowa / 71

Noty o autorach / 73

Antologia / 75
Nota edytorska / 77

    Nadberezyńcy. Powieść w trzech tomach
    osnuta na tle prawdziwych wydarzeń / 79
    Na Białą Procesję / 79
    Męstwa nie ubyło / 89
    Wieczorki / 90
    Wiosna / 92
    Nie oddajcie na zgubę … / 94
    Wilcze życie / 99
    Na śliską ścieżkę / 109
    Wicik Żywica. Powieść / 113
    Część trzecia. Rozdział III / 113
    Część trzecia. Rozdział IV / 116
    Losy pasierbów / 125
    Rozdział XII / 125
    Rozdział XXIV / 130
    Chłopcy z Nowoszyszek. Powieść / 137
    Rozdział XII / 137
    Rozdział XLV / 142

Od wydawcy / 149

Streszczenie / 151

Wydawca: Instytut Literatury
Miejsce i rok wydania: Kraków 2020
Redakcja językowo-stylistyczna: Adrian Kyć
Korekta: Weronika Werewka, Szymon Makuch
Skład i łamanie: Alicja Stępniak
ISBN 978-83-66359-25-3
Wydano w ramach pakietu: 6