Obywatel Szrajbman – Paweł Chmielewski

Głównym bohaterem opowieści jest Ilja Szrajbman (1905-1943), żydowski sportowiec występujący w polskich barwach. Poznajemy go u schyłku życia, zamkniętego za murami getta warszawskiego. Dzięki retrospekcjom poznajemy losy Szrajbmana. Od początków kariery pływackiej, rekordów Polski, zniechęcenia do sportu, prób założenia własnego przedsiębiorstwa, powrotu na pływalnię i wyjazdu na IO w Berlinie, aż do wybuchu wojny, pobytu w getcie, walce w powstaniu i śmierci w pierwszych jego dniach.

Po zakończeniu czynnego uprawiania sportu Szrajbman chciał się poświęcić karierze filmowej. Miał zagrać w polskiej wersji przygód Tarzana, reżyserowanej przez Juliusza Gardana (zdjęcia zaplanowano na wiosnę 1940 r). Plany przerwał wybuch II wojny światowej.

Punkty kulminacyjne opowieści to start polskiej sztafety pływackiej (złożonej ze sportowców żydowskiego, niemieckiego, polskiego, śląskiego i ukraińskiego pochodzenia) na Igrzyskach Olimpijskich 1936 r. w stolicy III Rzeszy oraz zagłada warszawskiego getta.

Historia Ilji Szrajbmana jest zarazem historią przenikania się środowisk artystycznych (przede wszystkim filmowego) i sportowego w przedwojennej Polsce. Historią pogmatwanych i niełatwych relacji polsko-żydowskich, gdzie obok ogromnego wpływu żydowskich intelektualistów na kształt Polski w latach 1918-1939, prawdziwych przyjaźni i wzajemnego szacunku istniała wrogość i antysemityzm. Tło stanowi narastające zagrożenie ze strony nazistowskich Niemiec, atak na Polskę w 1939 r., zagłada polskich Żydów, powstanie w getcie. Obok Ilji Szrajbmana występują autentyczne postaci, m.in. Juliusz Gardan, Michał Znicz, Wiera Gran, Miriam Ajzensztadt, Szapsel Rotholc, Eugeniusz Cękalski.

O autorach:

Paweł Chmielewski, absolwent filologii polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor naczelny magazynu kulturalnego „Projektor”. Publikował m.in. w „Zeszytach Komiksowych”, „Studiach Sienkiewiczowskich”, „Biurze Literackim”, "Komiks i my", “Ha!art”, „Nowym Napisie”, „Biuletynie Rzeźby”. Autor książek teoretycznoliterackich: „Słowacki w supermarkecie”, „Słowacki w supermarkecie 2.0”, „Słowacki w McDonaldzie”, trzytomowej historii świętokrzyskiego komiksu „Nie tylko Yorgi”, monografii: „Rozmaite gatunki szarańczy. Cykle ilustracyjne i formy komiksowe w polskiej prasie XIX wieku”, „Na dworze Goździkowego Króla. Polskie formy komiksowe w kontekście europejskim od XV wieku do roku 1914” oraz współautor publikacji zbiorowych (m.in. „1000 filmów, które tworzą historię kina”). Scenarzysta kilkunastu komiksów. Dwukrotny stypendysta Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Należy do Rady Programowej Muzeum Komiksu w Krakowie, organizuje Festiwal Komiksu i Narracji Obraz[k]owych – Kieleckie Prezentacje Komiksowe.

Jerzy Ozga, absolwent grafiki warsztatowej na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (oddział w Katowicach), ilustrator książek, autor okładek i rzeźbiarz (specjalizuje się w popiersiach i portretach figuratywnych). Publikował m.in. w „Komiks-Fantastyka”, „AQQ”, „Super Boom”, „Smok Komiks”, „Teraz”, „Komiks i my”, „Projektorze”. Autor storyboardów i opracowania rysunków w filmach Lecha Majewskiego („Pokój saren”, „Autobus na Golgotę”, „Młyn i krzyż”, „Dolina bogów”), z którym przygotował również kilka powieści graficznych. Laureat Grand Prix na MFKiG w Łodzi w 2003 r. Scenarzysta i rysownik komiksów: „Księga miecza”, „Flain”, „Głupek Sven”; rysownik komiksów „Ern”, „Salut bohaterom”, „Misja rozpaczy”, „Quo vadis” (2 tomy), „Katyń”, „Yorgi” (4 tomy), „Kapitan Gżebyk na tropie”, „Przygody Władka”. Jeden ze współorganizatorów Pierwszego Ogólnopolskiego Konwentu Twórców Komiksu w Kielcach (1991).

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Literatury w ramach „Tarczy dla Literatów".

Miejsce i data wydania: Kielce, 2022
Okładka i ilustracje: Jerzy Ozga
Skład: Michał Ozga
ISBN: 978-83-952508-6-6