Ocalone z kipiszu. 13 grudnia 1981 - 24 lipca 1982

Seria Pokolenie „Solidarności” powstała w celu przedstawienia Czytelnikom relacji uczestników wydarzeń związanych z dziejami opozycji antykomunistycznej w PRL, szczególnie związku zawodowego NSZZ „Solidarność”, który władza totalitarnego państwa próbowała zniszczyć, wprowadzając 13 grudnia 1981 roku stan wojenny. Autorzy, świadkowie dziejów pierwszych lat „Solidarności” i stanu wojennego, swoje przeżycia spisali w różnych formach literackich: listach, wspomnieniach, poematach, pamiętnikach, dramatach. Edycja tych tekstów nie polegała na ich opracowaniu literackim – zweryfikowano jedynie fakty historyczne zawarte w książce i objaśniono znaczenie niektórych słów oraz przybliżono wydarzenia, które mogą być niejasne dla współczesnego Czytelnika. Pozostawiono teksty w ich autentycznej formie, ograniczając redaktorską ingerencję do uwspółcześnienia interpunkcji, poprawy ortografii i gramatyki oraz wyjaśnienia niezrozumiałych miejsc. Każdy tom zawiera krótkie biografie autorów oraz indeks osób.

Z posłowia autora:

Pierwsza publikacja tych notatek w 1990 r. ze względu na charakter i formę sprawiała wrażenie półoficjalnego wydania. Pozostawiała wiele do życzenia pod względem edytorskim i redakcyjnym. Istotne było jednak to, że ów nieufryzowany ex post dziennik i towarzyszące mu pozostałe materiały w ogóle się ukazały. Po czterdziestu latach okazuje się, że autentycznych dzienników z tamtych wojennych miesięcy nie powstało wiele. Wspomnienia (liczniejsze) nie oddają tego ponuro-krotochwilnego czasu, pisane po fakcie czasami ubarwiają w sposób nieusprawiedliwiony ową rzeczywistość, czasami mylą postaci i wydarzenia. Dziennik to zapis bez interpretacji, odwzorowujący w skali jeden do jednego (chociaż oczywiście subiektywizm piszącego nie jest bez znaczenia) „tu i teraz”, z dnia na dzień. A jeżeli pojawiają się jakieś wnioski czy rozważania, to oparte są na wiedzy, świadomości tej właśnie chwili, pozbawione perspektywy czasowej i kontekstowej. Nic też dziwnego, że mogą one być dalekie od rzeczywistości dzisiejszej, a czytelnik – mądrzejszy o późniejsze ustalenia, wnioski i fakty – potraktuje je pobłażliwie. Niemniej tom ten jest obrazem frustracji, zniechęcenia, ale także wielkiej nadziei towarzyszących nam/mi w ciągu tych miesięcy spędzonych na swoistego rodzaju rekolekcjach. Czy umieliśmy z tego skorzystać?

To wydanie zostało uzupełnione o dwa grypsy (o otrzymaniu których wspominam w zapisie z 12.07.1982 r.), a odnalezione dopiero w marcu 2020 r. Niestety, sprawa zaginięcia zapisków z okresu 1-21.04.1982 r. nadal pozostaje niewyjaśniona.

SPIS TREŚCI

Wstęp. Pokolenie „Solidarności” / 5
Od redakcji / 7
Wstęp do pierwszego wydania / 9
Wprowadzenie / 11 

Dziennik. 13 grudnia 1981 – 24 lipca 1982 / 15 

Notatki / 105 
Włodawa / 107 
Lublin / 111 

Wiersze / 131

Grypsy od skazanych / 145

Grypsy / 169 
Do Matki / 171 
Do Władysława Panasa / 187 
Do Zespołu Sceny Słowa Teatru Akademickiego KUL oraz jego
kierownika organizacyjnego Kazimierza Patrusia / 193 
Do Teresy Czernieckiej / 201 
Od Władysława Panasa / 203 
Od Zespołu Sceny Słowa Teatru Akademickiego KUL / 206 
Od Teresy Czernieckiej / 207 

Refleksje po latach… / 211 

Indeks osobowy / 217 
Indeks geograficzny / 223 

Opracowanie redakcyjne: Adam Roliński, Weronika Widzińska
Projekt okładki: Lesław Sławiński
Wydanie drugie uzupełnione

Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Instytutu Literatury w ramach Tarczy dla
Literatów.