Osobowość i poetyka. Szkice o literaturze polskiej XX wieku. Tom 1 – Wiesław Paweł Szymański

Tom Wiesława Pawła Szymańskiego Osobowość i poetyka. Szkice o literaturze polskiej XX wieku to zbiór artykułów znakomitego krytyka i historyka literatury, które kreślą, rysują i budują obraz pisarstwa filologicznego autora Ballad przed burzą w sposób interesujący i wielce zajmujący. Wyłania się z tego opracowania ciekawy portret niezwykle zachęcający do dalszego poznawania – ciągłego studiowania jego artykułów, szkiców, esejów. Już tytuł tomu przyciąga uwagę potencjalnego czytelnika – został on trafnie dobrany, świetnie charakteryzuje najistotniejsze problemy poruszane przez Szymańskiego. Znakomicie się stało, iż wydobywa się z zapomnienia tego interesującego krytyka.

(z recenzji dr. hab. Pawła Tańskiego, prof. UMK)

Niniejszy tom jest wyborem tekstów Wiesława Pawła Szymańskiego (1932–2017), jednego z najciekawszych historyków literatury polskiej i krytyków literackich po 1956 roku. Wybór obejmuje osiemnaście szkiców poświęconych polskiej poezji międzywojennej i powojennej. W części pierwszej tomu znajdziemy syntetyczne ujęcia poezji Tadeusza Peipera, Władysława Sebyły, Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, Tymoteusza Karpowicza, Mirona Białoszewskiego, Stanisława Grochowiaka, Jarosława Marka Rymkiewicza, Zbigniewa Herberta oraz Karola Wojtyły. W części drugiej przeczytać można wnikliwe interpretacje wybranych wierszy między innymi Czesława Miłosza, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Wisławy Szymborskiej, Tadeusza Nowaka i Juliana Przybosia.

Lektura tekstów Szymańskiego pozwala zweryfikować zawartą w nich wizję polskiej literatury nowoczesnej. Wizję osobną, własną, w której krytyk personalista ewoluuje od estetyzmu do moralizmu i zarazem łączy dwa bieguny polskiej nowoczesności: formalizm i heroizm.

(prof. dr hab. Maciej Urbanowski)

Spis treści

Wykaz stosowanych skrótów tytułów dzieł Wiesława Pawła Szymańskiego / 5

Osobowość i poetyka. Wiesław Szymański jako historyk literatury i krytyk literacki / 7
Bibliografia / 47
Nota o autorze / 51

O POEZJI / 55
Od metafory do reportażu. Poezja Tadeusza Peipera / 57
Liryka „nurtu ciemnego”. Poezja Władysława Sebyły / 87
Świadomość bez mitów. O Józefie Czechowiczu / 110
Przerwana młodość. Poezja Tadeusza Gajcego / 129
Kwadratura koła. Poezja Tymoteusza Karpowicza / 159
„Się nauczyłem nie przeżywać”. Poezja Mirona Białoszewskiego / 176
„Jak ostro całowany tasak”. Poezja Stanisława Grochowiaka  / 185
Wieczny komiwojażer. Poezja Jarosława Marka Rymkiewicza / 197
Tak – tak, nie – nie. O poezji Zbigniewa Herberta / 209
Z mroku korzeni. O poezji Karola Wojtyły / 232

SAM NA SAM Z WIERSZEM / 267
Czesław Miłosz. Bramy Arsenału / 269
Konstanty Ildefons Gałczyński. Bal u Salomona / 280
Konstanty Ildefons Gałczyński. Wjazd na wielorybie / 293
Stanisław Grochowiak. Kolęda / 303
Wisława Szymborska. Woda / 312
Zbigniew Herbert. Ścieżka / 318
Tadeusz Nowak. Psalm o czosnku i chlebie / 327
Julian Przyboś. Napis II / 333

Nota edytorska / 339

Od wydawcy / 341

Streszczenie / 343

Indeks nazwisk / 347

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Kanon Polski

Wydawca: Instytut Literatury
Miejsce i rok wydania: Kraków 2022
Redakcja naukowa: Marian Kisiel, Wojciech Kudyba, Józef Maria Ruszar
Redakcja językowa: Agnieszka Zwarycz-Łazicka
Korekta i adiustacja: Natalia Hipnarowicz, Tomasz Chlewiński
Skład: Alicja Stępniak
ISBN: 978-83-67170-34-5 (print)
ISBN: 978-83-67170-35-2 (online)