Wojna, śmiech, polityka. Wędrówki po tematach polskiej literatury nowoczesnej

Wojna, śmiech, a nawet konceptualnie - za Bergsonem, Bachtinem i innymi - traktowane żart i śmiech to są sprawy poważne. Arcypoważnym interpretatorem tych tematów jest autor niniejszego zbioru tekstów o polskiej literaturze nowoczesnej. Nawet o literackim humorze - jak i o wszystkich poruszanych tematach - mówi się tu nadzwyczaj serio i merytorycznie. Jest to poważna, pryncypialna krytyka literacka. Dlatego w ogóle warto ją uważnie czytać.

Ale taka też jest rola znaczącego eksperta. Maciej Urbanowski odgrywa ją z pokaźną erudycją, znajomością rzeczy i elegancją stylu. Skutecznie zachęca do poważnej i sumiennej lektury.

Autor posiada dar przedstawiania interesujących zagadnień oraz ważnych i aktualnych problemów, dotychczas niezauważonych przez myśl naukową i krytyczną. Wybrane przez niego wątki literaturoznawczej refleksji ukazują ważkie tematy zarówno dalszej, jak i niedawnej przyszłości, a także teraźniejszości.

prof. dr hab. Krzysztof Krasuski

Słowo wstępne / 5

POLITYKA

Generał Barcz zdobywa władzę / 9
1. „Kamień zamiast chleba”? / 9
2. Kaden i dzień dzisiejszy / 11
3. Trzy lektury / 14

Bruno Schulz i polityka / 19

Ciemność i pustka? Kilka uwag o Pieśniach o szalonej ulicy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego / 47

Substancja. O Zbigniewie Herbercie / 61

Rewolucja konserwatywna. Literatura prawicowa w Polsce po roku 1989 / 70

Nasza mała apokalipsa. O powieściach Bronisława Wildsteina / 89
1. Dolina Nicości, czyli Return (z PRL) / 89
2. Saga rodziny Broków / 95
3. Kryminał i głębsze znaczenie / 103

WOJNA

Stanisława Rembeka dwie powieści o wojnie  / 111

Sen sielski Józefa Czechowicza. Próba lustracji / 134

Nieznany liryk prozą Zdzisława Stroińskiego / 147

Jarosław Marek Rymkiewicz wobec pokolenia wojennego / 155

Partyzant prawdy. O wierszach Krzysztofa Koehlera / 164

Zaskoczenie i zachwyt. Dwie laudacje Nad Zbruczem Wiesława Helaka / 171

KOMUNIZM

Myśl antykomunistyczna w literaturze polskiej 1939–1989 / 183

Dlaczego Ksawery Pruszyński zadedykował W czerwonej Hiszpanii Eugeniuszowi Małaczewskiemu? / 196

Pamięć komunizmu w najnowszej literaturze polskiej / 208

Rewolucja cynizmu. Na marginesie lektury powieści Andrzeja Zaniewskiego i Andrzeja Stasiuka / 225

Syzyfowe prace (w roku 1965). O Madame Antoniego Libery / 231

ROMANTYZM

Kilka uwag o Polaku-katoliku w prozie Floriana Czarnyszewicza / 237

Adam Mickiewicz w literaturze polskiej po 1989 roku / 248

Teologia narodu Wojciecha Wencla / 265
1. Co to jest teologia narodu? / 265
2. „Brednie oszalałego z rozpaczy patrioty”? / 266
3. Zgłębianie małej ojczyzny / 267
4. „Piszę o tobie Polsko wciąż ten sam wiersz” / 270
5. „Wspólnota pejzażu i bolesnego losu" / 275
6. Mesjanizm? / 279

Czytając Epigonię Wojciecha Wencla / 283
1. Pod Krzyża znakiem… / 283
2. Epigonia, epigonizm, epigon / 284
3. Wiersze-nieśmiertelniki / 289

ŚMIECH

Gest śmiechu w literaturze dwudziestolecia międzywojennego. Rekonesans / 293

„Przez włosy radość wielka mi się dymi”. Doświadczenie radości w literaturze polskiej XX wieku / 306

„Tak lubię te ich śmiechy i dowcip”. O Andrzeju Bobkowskim / 325

Pilch śmieszy / 346
1. Skandalista Jerzy Pilch / 346
2. Z czego się śmiejecie / 347
3. Za(ch)wiana tożsamość / 348
4. Cień Schulza / 350
5.Felietonizacja powieści? / 351
6.Śmiech nowej Polski / 353

O komediach Wojciecha Tomczyka / 356

Nota edytorska / 369

Nota o autorze / 373

Od wydawcy / 375

Streszczenie / 377

Summary / 379

Indeks nazwisk / 381

Maciej Urbanowski (ur. 24 lutego 1965 w Krakowie) – historyk literatury polskiej, krytyk literacki, edytor. Profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1994 roku na podstawie rozprawy Nacjonalistyczna krytyka literacka. Próba rekonstrukcji i opisu nurtu lat trzydziestych otrzymał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych na UJ. Tam też uzyskał w 2004 roku stopień doktora habilitowanego. W 2018 roku prezydent Andrzej Duda nadał mu tytuł profesora nauk humanistycznych.
Laureat między innymi Nagrody im. Andrzeja Kijowskiego (2008). Wyróżniony w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza (2003). Został także odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi (2005), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2016) oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2016).

Więcej informacji o autorze - LINK

Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kanon Polski

BIBLIOTEKA KRYTYKI LITERACKIEJ KWARTALNIKA „NOWY NAPIS”
RADA NAUKOWA: Marian Kisiel, Wojciech Kudyba, Józef Maria Ruszar
RECENZJA NAUKOWA: Krzysztof Krasuski, Paweł Panas
REDAKTOR NAUKOWY KSIĄŻKI: Wojciech Kudyba
AUTOR: Maciej Urbanowski
REDAKCJA: Agnieszka Zwarycz-Łazicka
KOREKTA: Klaudia Król, Anna Kędroń
PROJEKT TYPOGRAFICZNY: Marcin Bruchnalski
OKŁADKA: Adam Gutkowski
SKŁAD I ŁAMANIE: Alicja Stępniak