Wybór poezji - Jarosław Iwaszkiewicz

Obejmująca kilka epok rozwoju dwudziestowiecznej polskiej liryki, zamknięta kodą niezwykłych późnych wierszy, poezja Jarosława Iwaszkiewicza była zjawiskiem wyjątkowo bogatym. Już pierwsze tomy, sprawiające wrażenie pisanych przez dwóch różnych autorów, wskazywały sprzeczność jako siłę napędową tej twórczości, generatora istniejących w niej napięć oraz świadectwo mediacji między skrajnymi nierzadko emocjami i odmiennymi konstatacjami filozoficznymi. Wiersze Iwaszkiewicza zyskały dzięki temu formę zapisu pełni ludzkiego doświadczenia. Łączą afirmację bytu i zanegowanie sensu istnienia, wiarę w zbawczą moc sztuki i zwątpienie obejmujące ludzkie wysiłki. Aktywność i nienasycenie spotykają się w nich z kontemplacyjnością i fascynacją śmiercią. Współistnienie sprzeczności jest w poezji Iwaszkiewicza formą faustycznej pełni i staje się wręcz siłą katartyczną. Wraz z innymi uprawianymi przez pisarza gatunkami literackimi tworzy ona wielką autobiograficzną narrację.
W ten sposób przedstawia ją Radosław Romaniuk, prezentując biograficzne tło tekstów i wzbogacając w przypisach zwyczajowe informacje o datowanie wierszy w rękopisach. Najważniejsze utwory z poszczególnych tomów uzupełnia o teksty rozproszone lub z różnych przyczyn usunięte z opracowywanych za życia pisarza wydań zbiorowych. Rekonstruuje ważne dla oblicza tej poezji cykle o autobiograficznym charakterze – jak wyjątkowy w polskiej literaturze cykl trzydziestu homoseksualnych erotyków Droga, zainspirowanych relacją z Jerzym Błeszyńskim.

Jarosław Iwaszkiewicz - (1894–1980) poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista i tłumacz. Debiutował tomem Oktostychy w 1919 roku. Był współtwórcą, wraz z J. Tuwimem, A. Słonimskim, K. Wierzyńskim i J. Lechoniem grupy poetyckiej Skamander. Od roku 1955 aż do śmierci pełnił funkcję redaktora naczelnego miesięcznika „Twórczość”, a od 1959 także prezesa Związku Literatów Polskich. Pozostawił po sobie obszerny i różnorodny dorobek literacki. Opublikował kilkanaście tomików poezji, m.in. Dionizje (1922), Księga dnia i księga nocy (1929), Ciemne ścieżki (1957), Śpiewnik włoski (1974), Muzyka wieczorem (1980), liczne opowiadania, takie jak Brzezina i Panny z Wilka (1933) czy Matka Joanna od Aniołów (1946), oraz powieści, np. Czerwone tarcze (1934), Sława i chwała (t. 1–3, 1956–1962). Jest także autorem dramatów, m.in. Kochankowie z Werony (1929) i Lato w Nohant (1937), szkiców biograficznych oraz wspomnieniowych. W latach 2007–2011 ukazały się trzy tomy Dzienników, które Jarosław Iwaszkiewicz prowadził przez całe życie. Na podstawie jego dzieł powstawały filmy Andrzeja Wajdy i Jerzego Kawalerowicza. Pisarz, wielokrotnie nagradzany, został także wyróżniony doktoratami honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ponadto pośmiertnie odznaczono go, wraz z żoną Anną, medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

 

 

Wstęp i opracowanie - Radosław Romaniuk

 

Seria "Biblioteka Narodowa" ukazuje się pod patronatem Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

 

Publikacja powstała dzięki programowi Kanon Polski, dofinansowanemu przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu